De Heilige Familiekerk door Jan Voss

Op 9 september 1935 werd kapelaan J.F.H. Poels van de Sint-Martinusparochie in Weert benoemd tot rector van het Mgr. Mutsaersoord te Venlo. Tegelijkertijd kreeg hij de opdracht om aan de oostzijde van Venlo de Familieparochie te stichten. De bouw van een kerk hoorde daarbij.

De opdracht voor het ontwerp van de kerk werd aan de architecten Stoks en Kropholler gegeven. De aannemer werd de firma Gerats uit Blerick en rector Poels was de bouwpastoor. 

Nieuwe Venlosche Courant 4 april 1938 (collectie Jan Voss)

De kosten van de Familiekerk werden begroot op f. 102.050 (dit was nog in guldens). Het bedrag werd bijeengebracht door:

- een bijdrage van het Dekenaat van de Martinuskerk. Het dekenaat droeg bij met een bedrag van fl. 10.000,00

- het merendeel van de benodigde gelden werd bijeengebracht door de parochianen. Zij zorgden voor een bijdrage van fl. 72.050,00

- de gemeente Venlo droeg fl. 20.000,00 bij.

- de bouwgrond, ter waarde van fl. 30.000,00  werd door het dekenaat geschonken.

De bijdragen vanuit de bevolking kwamen tot stand door veel bedelpreken te houden. Tevens vonden acties plaats zoals een grote loterij, diverse tuinfeesten op het terrein van Mutsaersoord, een revue en een aantal uitverkochte bonte avonden. Niet alle acties waren even geslaagd. Een loterij ten bate van de H. Familiekerk waarbij fl. 15.000,00 als opbrengst werd verwacht, leverde slechts fl. 5000,00 op.

In 1939 werd kapelaan Poels door Deken van Oppen geïnstalleerd als Pastoor Poels. In augustus 1940 kreeg pastoor Poels assistentie van kapelaan J.A.J. Huijsmans. In 13 maanden tijd werd de kerk met toren gebouwd en in juni 1939 door Deken van Oppen ingezegend. 

Pastoor Poels op het tuinfeest van Mutsaersoord genietend van een ijsje (collectie Jan Voss)




Advertentie voor loterij met 400 prachtige prijzen (collectie Jan Voss)

In de oorlog werden veel mensen geëvacueerd, ze vertrokken naar nder meer. Groningen en Friesland. De klokken uit diverse kerken werden omgesmolten tot oorlogsmateriaal. In oktober 1942 werden deze twee klokken in beslag genomen. In 1961 werden twee nieuwe klokken geplaatst. Zij werden betaald door een gulle gever.

De twee klokken uit 1961 (collectie Jan Voss)

Op 8 april 1943 werd Venlo gebombardeerd en vielen er onder andere op de Hamburgersingel (nu Deken van Oppensingel), bommen. Hoewel er verder geen noemenswaardige schade was aangericht aan de familiekerk waren alle glas-in-loodramen van de Familiekerk vernield. Venlo maakte kennis met de oorlog in al zijn gruwelijke facetten.

Tussen 13 oktober en 19 november 1944 werden de Venlose Maasbruggen dertien maal gebombardeerd. De bruggen werden geraakt, maar bleven intact. De stad werd herschapen in één grote puinhoop en honderden mensen lieten daarbij het leven. Bij het laatste bombardement ’s middags op 19 november 1944 vielen blindgangers tussen de kerk en het ervoor staande beeld van Henri Belletable. Daarbij werd het dak van de kerk vernield en de toren en het Belletabele beeld werden beschadigd. Kort daarna vorderden de Duitsers de kerktoren als uitkijkpost.

De huizen in Venlo die in de jaren 1920/1940 waren gebouwd, hadden meestal ruime kelders waar plaats was voor een misviering. Het Bisdom gaf een brief uit aan de gelovigen, dat de heilige mis in een kelder-kerk voldeed aan de zondagsplicht die inhield dat het verplicht was een mis bij te wonen. Voor de achtergebleven mensen werden zodoende in een tiental nood kelder kerken heilige missen opgedragen. De gelovigen stonden schouder aan schouder. Voor enkele ouderen waren er zitplaatsen en de kinderen speelden of sliepen in de ernaast gelegen verwarmingskelder. Er werden meerdere missen op een zondag gelezen

Foto kerstnacht 1944 in een kelderkerk (collectie Jan Voss)

Deken Van Oppen werd in de oorlog wegens zijn grote kritiek op de Duitsers gevangen genomen en stierf in 1943 in kamp Vught. De Hamburgersingel draagt nu zijn naam: Deken van Oppensingel.

In Venlo-Oost kennen we een aantal noodkerken. Zo was in 1920 de huidige St. Jozefkerk als Noodkerk gebouwd en sinds 1958 kennen we de Don Bosco kerk die als noodkerk in Copacabana werd gerealiseerd. Van de nood kelderkerken uit de 2^de wereldoorlog zien we in Venlo-Oost nog verschillende herinneringen. Er zijn verschillende mooie keramische afbeeldingen aan buitenmuren die herinneren aan de noodkerken 1943/44. Bij deze afbeeldingen behoorden fraaie oorkondes met de namen van de dankbare gelovigen.

Wandeltip: loop eens langs deze mooie gedenkplaten, ze zijn zichtbaar vanaf de straat.

Foto Burgemeester van Rijnsingel 19 - noodkerk in 1944. Dit adres is het geboortehuis van Harry Bordon ( zie muurbord)

Keramische wandtegels Hertog Reinoudsingel 127 en Stalbergweg 84 en oorkondes (foto's Jan Voss)

In 1947 en 1955 bedankte de stad Venlo de gastgezinnen uit Groningen en Friesland voor de opvang van evacués in de oorlog. Er vonden optredens plaats in het noorden van het Akkermansgilde, de Fanfare en Zangkoor Venlona plaats.

In 1953 was het beeld Maria Sterren der Zee beeld uit Maastricht in de H. Familiekerk. In een 2000 km rondreis door Limburg werd ook Venlo bezocht. Het Mariabeeld werd al biddend in processie van kerk naar  kerk gedragen ,en in de kerk gedurende drie dagen een 24 uurs waken gehouden met bidden en zingen,

Sterre der Zee in de Familiekerk, 1953 (foto collectie Jan Voss)

De Familiekerk startte in 2006 met een renovatie. De kerk is nu een rijksmonument en werd in de periode 2006 - 2016, in een tienjarenplan, opgeknapt.

Collage foto's Jan Voss

Met dank aan huidige bewoners van de panden waarin een kelderkerk was in de Tweede Wereldoorlog en aan het Gemeentearchief Venlo. 
Reageren? Dat kan, stuur een e-mail naar: janvoss@home.nl.