(door Albert Lamberts)
Tja, de Schanstoren in Arcen binnendijks of buitendijks, daar houden de dorpsraad van Arcen en het waterschap zich momenteel mee bezig. Ik hoop, dat welke maatregelen er ook getroffen worden, deze in elk geval het voortbestaan van de Schanstoren niet in gevaar brengen. Sterker nog: ik hoop dat te nemen maatregelen juist de conservatie van het rijksmonument ten goede komen. Want…
De Schanstoren, zij markeert een geschiedenis, waarin de zuidelijke buur Venlo ook een rol speelt. Het kanon aan de voet van de Schanstoren in Arcen staat niet voor niets dreigend op Venlo gericht. Dat heeft met het verleden te maken. Kanonskogels naast het geschut beloven weinig goeds voor de stad, die begin deze eeuw bij een gemeentelijke herindeling zijn ambtelijke vleugels over de gemeente Arcen en Velden uitsloeg. Een informatiebordje aan de Schanstoren, dat gewag maakte van die van Venlo sprak boekdelen, maar werd enige jaren geleden vervangen door fraaie, neutrale informatieborden. Eeuwenlange animositeit en rivaliteit tussen Arcen en zijn zuidelijke buur hebben inmiddels toch wel plaats gemaakt voor een keurig samengaan. En laten we wel wezen: Venlo mag zich gelukkig prijzen met het mooie Arcen en zijn toeristische trekpleisters.
Samen met het kasteel en de watermolen mag de Schanstoren als een symbool gelden voor de roemrijke geschiedenis van Arcen, een geschiedenis die door ‘die van Venlo’ eeuwenlang in wisselende mate is beïnvloed. De Schanstoren is als het ware het fysieke restant van de strijd tussen Arcen en Venlo, die door laatstgenoemde werd gewonnen toen Venlo in 1343 door hertog Reinoud II tot stad werd verheven. De heerlijkheid Arcen verloor zijn stapelrecht zeer tegen het zere been van de Heer van Arcen. In de akte tot stadsverheffing bepaalde Reinoud dat hij niet zou toestaan dat er enich opslach oft comenschap (koopmanschap) van enigehande goede, ergent si tusschen Moudic (Mook) ende Venlo aen di side daar Venlo gelegen is, dan tot Venlo zou plaatsvinden. Met andere woorden geen stapelrecht of handel aan de Maas bij Arcen.
De Schanstoren maakte deel uit van de Arcense vestingwerken langs de Maas, die bescherming moesten bieden tegen Venlose aanvallen. De strijd om de rechten op de Maas duurde immers, het decreet van Reinoud ten spijt, nog eeuwenlang voort.
Ergens begin jaren tachtig van de vorige eeuw verrichtte professor Dr. Renaud opgravingen nabij de Schanstoren, daarbij onder andere geassisteerd door de legendarische juffrouw Stoel, voorzitster van de plaatselijke Historische Werkgroep. Dat was in aanloop naar restauratie van de inmiddels door oorlogshandelingen en de tand des tijds tot ruïne vervallen Schanstoren. Toen de toren wat was opgekalefaterd kwam voor de Historische Werkgroep de jobstijding, dat het belendende, fameuze Maashotel voorgoed zou sluiten na tweemaal kort elkaar door het Maaswater te zijn overvallen. Een bezwaarschrift van de Historische Werkgroep tegen sloop en geplande bouw van een hoog appartementencomplex op de plek van het Maashotel haalde niets uit.
Schanstoren met appartementencomplex La Tour Meuse (foto MeerWolff)
Ik was er bij de sloop- en grondwerkzaamheden toevallig getuige van, dat met een metaaldetector twee kanonskogels werden getraceerd, die door Hay Gout van de Historische Werkgroep ter plekke werden veilig gesteld voor het lokale museum. Daar kwam de enerverende geschiedenis even bovengronds.
September 1995, Hay Gout van de lokale Historische Werkgroep heeft zojuist twee kanonskogels verworven (foto Albert Lamberts)
Gelukkig werd de ruïne van de aloude Schanstoren, hij dateert van ergens tussen 1400 en 1425, in de laatste decennia wat meer gekoesterd en vormt nu een unieke combinatie met het appartementencomplex La Tour Meuse. Oud en nieuw naast elkaar, zoals het college van B en W van Arcen in 1995 aan de Historische Werkgroep schreef: Wel zal een nog groter contrast ontstaan tussen historie en moderne tijd. Een contrast overigens dat een heel aardig effect en belevingswaarde zal hebben en derhalve ook zeer acceptabel is. Stijlveranderingen kunnen best acceptabel worden ingepast.
De Schanstoren staat er nu mooi bij. En hopelijk blijft dat zo. Binnendijks of buitendijks.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl
heel interessant weer wat wijzer geworden.
BeantwoordenVerwijderenComplimenten voor Albert Lamberts! De juiste afwisseling tussen passioneel woordgebruik en feitelijke informatie maakt dit een zeer aangenaam stuk om te lezen.
BeantwoordenVerwijderenArcen, met zijn strijdend karakter, was, is en zal een invloedrijke plek zijn, die zich niet ongehoord laat.
Een mooi geïllustreerd en duidelijk verhaal! Compliment!
BeantwoordenVerwijderen