Koning Winter zette Prins Carnaval de voet dwars

- door Sef Derkx -

Er is sneeuw voorspeld, een dik pak sneeuw. Onwillekeurig gaan de herinneringen terug naar de legendarische vastelaoveszondag van 1969. Ook toen viel het met pakken uit de hemel…

Voor de carnavallist met een staat van dienst van meer dan een halve eeuw, is 1969 een jaar met een zwart kader. Vierentwintig uur voordat het feest der feesten met elf kanonschoten officieel zou worden ingeschoten, begon het te sneeuwen. En hoe! Met pakken viel het uit de grijze lucht. Heel gestaag; uur, na uur, na uur. De ene grauwe wolk na de andere kwam van overzee aandrijven en schudde zich leeg boven Noord-Limburg. Het was plaksneeuw. Ideaal om sneeuwmannen te maken, om te sleeën en te langlaufen. M

aar geen sneeuw om vastelaovend te vieren. Het KNMI voorspelde die zaterdag nog meer winterse neerslag. Wie er die avond op uit ging met auto, brommer of fiets werd voor gek verklaard. De zaterdag ging voorbij, de eerste uren van vastelaoveszondag 16 februari 1969 braken aan en het sneeuwde nog steeds. Het treinverkeer in Nederland stagneerde. 

De NS-leiding in Venlo riep medewerkers die thuis zaten op om te komen werken: ‘Maar door het bar slechte weer zijn de mensen bijzonder moeilijk van huis te krijgen, terwijl anderen door carnavalsactiviteiten toch al onbereikbaar zijn.’. De busonderneming Zuid-Ooster kreeg het ook voor de kiezen. De bus die vanuit Venlo vertrokken was richting Deurne, kwam bij Meijel vast te zitten in de sneeuw. Op sommige haltes in de Maasdorpen moesten de bussen door de passagiers op gang worden gebracht. Zonder assistentie kregen de chauffeurs hun voertuigen niet meer de weg op. 

Op veel doorgaande wegen werd gestopt met strooien en ruimen, omdat er gewoon geen beginnen meer aan was. De toestand in Noord-Limburg werd die zondagmorgen zo dramatisch, dat de Zuid-Ooster de bussen in Venlo, Venray en Gennep in de remises hield. Buurtschappen van de gemeente Horst raakten ingesneeuwd en waren onbereikbaar. Koning Winter zette de prinsen carnaval de voet dwars. Onder omstandigheden die je eerder verwacht boven de poolcirkel, maakte Noord-Limburg zich op om vastelaovend te gaan vieren.

Het Venlose stadhuis was extra gestookt om de gezelschappen van de Wortelepin en Jocus letterlijk warm te kunnen ontvangen. De Blerickse vereniging met Vors Carotius III Rienus van Nies en prins John I Rayer met zijn adjudanten Thei Collin en Thei Brouwers had de grootste moeite gehad om de brug over te komen. Maar de gezellige sfeer in het stadhuis maakte alles goed. Na de Wortelepin werd Jocus met Prins Niek I Lebesque en de adjudanten Leopeld Hogenhuis en Leopold Wolters onthaald door burgemeester De Gou en zijn wethouders. De Markt voor het stadhuis - waar het altijd druk was met vierenden die aanwezig wilden zijn bij de start van de vastelaovend - was in 1969 akelig leeg. Slechts een handjevol dapperen had de omstandigheden getrotseerd om het dreejspan toe te juichen. Niet met open auto’s zoals gebruikelijk was, maar met een bus van de Zuid-Ooster reed het gezelschap naar de Prins van Oranje aan de Kaldenkerkerweg voor de receptie.

Blerick maakte zich intussen op voor de traditionele optocht. De Wortelepin bleek winterhard: de route was ingekort en zo goed als het ging sneeuwvrij gemaakt. Verschillende groepen en wagens ontbraken, enkele muziekgezelschappen van buiten Blerick eveneens. Maar de muzikanten van harmonie Sint Caecilia, fanfare De Echo, brassband Stella Duce en de drumband Blerickse Herten zorgden toch voor stemming in de optocht en langs de kant. De voorgenomen reis naar de maan van de Amerikanen met de Apollo 11 (!) bleek inspiratiebron voor de optocht te zijn geweest bij een groep Wortelepinnne. De Blerickse maancapsule was een lust voor het oog. 

In de winter van 1968-1969 heersten de Maogriep en Hongkonggriep; een vriendengroep liep daarom mee uitgedost als Chines griepverwekkers, Prachtig was een groot gezelschap dat het bekende televisieprogramma De Fabeltjeskrant uitbeeldde. Aanleiding was een rel over een grammofoonplaat, waarop de begintune van het kinderprogramma werd geparodieerd. Andere onderwerpen waren onder meer de Soepencentrale en het Blerickse zwembad: ‘Alle abnormale omstandigheden in aanmerking genomen was het toch een geslaagde optocht die de moeite van het bekijken volledig waard was,' meldde Dagblad voor Noord-Limburg op maandag 17 februari. De publieke belangstelling was redelijk - de koukleumers verdienden daarvoor alle lof -  maar hier en daar langs de route waren natuurlijk toch lege plekken geweest. Dezelfde zondag nam Jocus in overleg met gemeente, politie en veiligheidsdiensten het moeilijke besluit de traditionele optocht van maandag niet te laten trekken. Of de optocht met halfvasten alsnog zou doorgaan, hield men in beraad. Het was overigens niet de eerste keer in de naoorlogse periode dat Jocus de optocht op maandag schrapte. In 1953 werden alle vastelaovesactiviteiten afgelast in verband met de watersnood.

In 2011 interviewde ik Nico Lebesque , die de geschiedenis in is gegaan als ‘de sniejprins van Venlo’. Over de zondag van de sleuteloverdracht vertelde hij: ‘Toen we het stadhuis uitkwamen, waren er vijf mensen op de Markt. Maar wij stonden op het bordes te juichen alsof het volgepakt stond voor het stadhuis. In de loop van de zondag hoorden we dat de optocht niet zou doorgaan. We vonden het verschrikkelijk. Het is toch een van de hoogtepunten van vastelaovend. Er waren al berichten dat de optocht met halfvasten door zou gaan, maar het was nog onzeker. Ik kan me niet meer herinneren wat we die vastelaovesmaandag ’s middags hebben gedaan. Ik neem aan dat we een lekker stukje zijn gaan eten. Het is in ieder geval gezellig geworden. Want je kunt wel treuren, maar met die sneeuw van toen was het echt overmacht.‘

Opvallend genoeg trok in ’t Oelesrieëk wel de optocht op maandag. Onder het motto ‘Wintersport thuis’ hadden d’n Oeles en de gemeente Tegelen het klaargespeeld om de hele route vrij van sbeeuw te maken. Burgemeester Rutten roemde de vastelaovesvereniging als de ‘Nova Zemblavaarders’. De optocht vertrok zoals gepland om drie uur. De straten van Tegelen stonden tjokvol. Er waren veel mensen bij uit andere plaatsen, waar de carnavalsactiviteiten waren afgelast. Ook in Tegelen was de geplande maanreis van de NASA een geliefd onderwerp. Een ander veelvuldig terugkerend thema waren de annexatieplannen van Venlo. De grote buur had zijn oog laten vallen op Tegelen. 

In de optocht trok een reuzenpop mee van Petatte Nelke, die de beteuterd kijkende Flujas en zijn vrouw aan het nekvel vasthield. Andere deelnemers hielden de Jocushaan kopje onder in een met bier gevulde ‘oeles’. Onder de ‘faatse’ waren veel kruidendokters. Niet lang ervoor was de zich kruidendokter noemende Van de Moosdijk ontmaskerd als kwakzalver en oplichter.

Wellicht gemotiveerd door Tegelen, had ook Venlo op vastelaoversdinsdag enkele straten in de binnenstad geruimd. Hierdoor kon de Boerebroèlof, georganiseerd door De Fluiterkiëskes, over een sterk ingekorte route toch trekken. Met halfvasten werd de sneeuwvastelaovend goed gemaakt met een driedaagse reprise die met name op de Parade werd gevierd. Op zondag 16 maart ging eerst de kinderoptocht en vervolgens de grote optocht door Venlo’s straten.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail:floddergats@xs4all.nl.