De Halte XXL van woensdag 10 mei 2023 - Een Venloos Achterhuis (2)

- door Sef Derkx - 

Op het eerste oog kan een plek volstrekt anoniem zijn. Je gaat er ongemerkt aan voorbij. Totdat de locatie als het ware geladen wordt met haar geschiedenis. De plek verandert dan, wordt een plaats van herinnering en betekenis.

Voorgevel en zijgevel van het Venlose Achterhuis (foto's van Streetview)

Het huis op de hoek van Sint-Urbanusweg en Industriestraat was ons nooit echt opgevallen. Twee weken geleden hoorden we, wat zich hier in de Tweede Wereldoorlog voltrok. Kort samengevat komt het erop neer, dat de woning een Venloos Achterhuis is. Reden om met Arriva naar de nabijgelegen bushalte te gaan. Fotograferen kan nu nog. Het pand staat op de nominatie om gesloopt te worden. 

De onderduikgevers Heinirch en Josefa Schüren (foto's met dank aan Carol Aquina)

In de oorlog woonde hier de uit Duitsland afkomstige familie Schüren. Vader Heinrich, moeder Josefa en hun dochters Renate en Irmgard. In 1937 had de gemeente Venlo het perceel aan Schüren verkocht. Het lag ‘nabij den gashouder aan den St. Urbanusweg,’ lezen we in de notulen van de vergadering van de gemeenteraad. De grond is bestemd voor de bouw van een woning met erachter een fabriek voor de fabricage van meubelrompen.  

Nieuwe Venlosche Courant, 10 februari 1937 (gevonden via www.delpher.nl)  

In 1943 krijgt de familie Schüren het verzoek onderduik te bieden aan Max en Elise  Moser. In het ruime huis was plaats gekomen, omdat een inwonend familielid was overleden. In die zolderkamer verbleven ze. Slechts af en toe kwamen ze naar beneden. Het huis was ruim en asymmetrisch ingedeeld, waardoor het een onopvallend onderkomen was. Wanneer gevaar dreigde, kropen de onderduikers via een luikje naar een schuilplaats dieper op zolder. Soms was er luchtalarm. Max en Elise bleven dan op de trap zitten. Pas in het uiterste geval gingen ze naar de kelder.

Max en Elise Moser (foto uit bezit familie Moser)

Het vluchtluikje (foto met dank aan Evert van Rossum)

Toch was het al met al een bizarre situatie. Omdat de familie Schüren nog altijd de Duitse nationaliteit had, kwamen er Duitse soldaten over de vloer. Een van hen beschadigde met een bajonet het lievelingsschilderij van het onderduikechtpaar. 

Het landschap met boerderij, kerk en bloeiende bomen staat op zolder in Venlo (met dank aan Carol Aquina)

Het landschap is bewaard gebleven. Max en Elise Moser hebben zo’n twee jaar in het Venlose Achterhuis gewoond. Plots gingen echter alle alarmbellen af. Wat was het geval? Bij razzia’s voor de Arbeitseinsatz doken Venlose mannen onder in de fabriek van Schüren. De bezetter had daarvan lucht gekregen, mogelijk door verraad. Het Joodse echtpaar moest op stel en sprong weg. Ze vonden een nieuw onderduikadres, waarschijnlijk in klooster Mariadal. 

Sarah Griffin (still uit reportage Omroep Venlo)

Ze overleefden en zijn na de oorlog geëmigreerd naar Australië. Hun achterkleindochter, de Australische Sarah Griffin, liep dit jaar de Venloop. In de stad dus waar het Achterhuis staat van haar overgrootouders.    

 Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.