De Halte XXL van woensdag 27 december 2023 - Hoogwater

 - door Sef Derkx -

Op de terugweg rijdt de bus over de brug. Bijna werktuigelijk kijken we hoe hoog de Maas staat. Ze dringt zich op. De goeiige Mooder Maas die normaal loom langs Venlo glijdt, laat een ander kant van haar karakter zien. In deze dagen is ze een grillige, oude dame. In aanleg misschien de waterwolvin, die grimmig grijnst naar de oevers en zich lest met smeltwater en regenwater. Hoogwater trekt altijd, er is geen ontkomen aan. We stappen uit bij de halte aan de Koninginnesingel en lopen naar de haven. Het valt nog mee, vergeleken met de zomer van 2021. De waterstand in de Maas bij Venlo werd landelijk nieuws. Op 16 juli moesten 237 patiënten van ziekenhuis Viecuri worden geëvacueerd.

Harie Hendrickx (still uit interview, 2000)

Ronduit dramatisch was de situatie in 1993. We interviewden in die dagen Harie Hendrikx (1918-2003) van bakkerij De Vaerman. De welbespraakte Venlonaar was dé autoriteit wat betreft de geschiedenis van hoogwater. Hij was jarenlang peillezer geweest in dienst van Rijkswaterstaat. Bij wassend water stroomopwaarts controleerde hij meerdere malen op een dag de officiële peilschaal in de Venlose haven. De wisselende waterstanden belde hij vervolgens door. Harie beschikte over een olifantengeheugen en had nog veel herinneringen aan de watersnood van 1926. Deze verhalen diste hij smakelijk op. In loepzuiver Venloos. Als Harie van wal stak, hield hij niet meer op. Want hij hield van verhalen vertellen. Lange verhalen.  Alleen al daarom was het een genot om naar hem te luisteren.

Harie was geboren aan het Kolenstraatje tegenover de kolenhandel en azijnfabriek van de familie Mattousch. Na in zijn jeugd nog even gewerkt te hebben in de bakkerij van zijn ouders, voelde hij de roeping priester te worden. Hij ging naar het seminarie in Weert, maar moest zijn studie afbreken vanwege een slepende ziekte. Hierna begon een zoektocht naar een andere invulling van zijn leven.

De watersnood trof de stad in de nacht van oud op nieuw. Op 1 januari 1926 stond de binnenstad blank. De Maas is nieuwjaar komen wensen, werd een gevleugelde uitspraak.

Interessant was ook het volgende verhaal van Hendrikx. Voor de Tweede Wereldoorlog liepen de straten uit op de Havenkade en Maaskade. De inwoners van de binnenstad wisten uit ervaring wanneer het er echt om spande. In die dagen gingen mensen luisteren en kijken naar een rioolputje aan de Geldersepoort. Daaruit borrelde al water op, dagen voordat de echte vloedgolf kwam. Men snapte het dan wel. Mooder Maas zou vast en zeker op bezoek komen. Verzet ertegen had nauwelijks zin. 

Geldersepoort, 1926 (collectie Gemeentearchief Venlo)

Tegen de nukken van de rivier was geen enkele bescherming. Ja, zandzakken hier en daar. Daarmee hield je het echter vaak niet droog. Men liet het lijdzaam over zich heen komen. De troep die achterbleef als de Maas zich had teruggetrokken, vond men erger dan het hoogwater zelf. De een zijn watersnood is de ander zijn brood. Landelijke zeepfabrikanten adverteerden massaal in de plaatselijke courant na hoogwater. 

Nieuwe Venloosche Courant, 15 januari 1926 (gevonden via www.delpher.nl)

In de jaren van de wederopbouw keerde Venlo als het ware grotendeels de rug naar de Maas. Aan de havenkade verrezen vooral bedrijfspanden. Het contact met de rivier verwaterde.  

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.