De Halte XXL van woensdag 6 juli 2022 - Watertoren in Egypte

 - door Sef Derkx - 

We waren in Egypte. Let wel, het buurtschap Egypte bij Tegelen. De busreis naar de  halte Sint-Annastraat duurde dus relatief kort. We wilden graag eens van dichtbij de rijksmonumentale watertoren zien. De Koude Oorlog heeft al lang onze interesse en in die periode van collectieve angst was de toren een observatiepost, vanwaar het luchtruim werd afgespeurd naar binnendringende Russische vliegtuigen. Agent 007 in Tegelen, zogezegd.

Foto bouw watertoren, in: Mooi Limburg, 23 oktober 1937 (gevonden via www.delpher.nl)

De gemeenteraad van Tegelen besprak op 25 september 1936 een gewichtige zaak. Op de agenda stond de bouw van een watertoren. In Tegelen werd per dag en per inwoner 120 liter water verbruikt.  Een watertoren betekende een forse investering,   maar daarmee zou voldoende capaciteit gewaarborgd zijn voor decennia. De raad ging akkoord, gekozen werd voor een watertoren met uitkijkplatform. 

Bouw watertoren (collectie Heemkundige Kring Tegelen/met dank aan Jos Wolbertus)

Met de bouw naar een ontwerp van ir. Noorman uit Amersfoort was een bedrag van ruim 38.000 gulden gemoeid. Tijdens de bouw gebeurt er een akelig ongeluk. In de zomer van 1937 passeren dagelijks door het Rode Dorp paard en wagens met lange ijzeren staven voor de bewapening. Op 27 augustus raakt een kind van drie onder de wielen van een kar. Het armpje van het kind wordt verbrijzeld en is niet meer te redden, het wordt in het ziekenhuis geamputeerd.

 

De nieuwe watertoren was in 1938 onderwerp van een 1-aprilgrap. Daags tevoren meldt de Nieuwe Venlosche Courant dat het bouwwerk uit het lood stond. De drooglegging van een nabijgelegen moeras zou er de oorzaak van zijn. Het rechtzetten werd door Defensie uitgevoerd met ‘gelatine-dynamiet’. De krant adviseerde omwonenden om vanwege de verwachte schokgolf ramen en deuren open te zetten. Hoeveel mensen erin zijn getrapt, is onbekend. In ieder geval zal er hartelijk om zijn gelachen. Medio april 1938 kon het gemeentebestuur trots melden, dat er met succes was proefgedraaid: ‘Menschelijkerwijze gesproken kan Tegelen thans niet meer zonder water komen te zitten. Niet alleen omdat er voor voldoende voorraad gezorgd is, maar ook omdat alle maatregelen genomen zijn om te voorkomen, dat een storing in het bedrijf ernstige gevolgen zou kunnen hebben.’

Watertoren in 2019 (foto Marcel Hectors)

De achtzijdige en ruim 32 meter hoge watertoren in Egypte heeft sinds 2002 een rijksmonumentale status. Waarom een rijksmonument? Het is een gaaf voorbeeld van traditionalistisch bouwen. Dit type watertoren is zeldzaam. Bovendien is de economisch-historische waarde hoog. De toren was van belang als onderdeel van de watervoorziening. Wat eveneens meespeelde was het interieur. Dit is grotendeels bewaard gebleven. Het karakteristieke gebouw is al een jaar of tien eigendom van de sociale onderneming Rendiz. Er zijn interessante, deels gerealiseerde plannen voor de toren. Horeca met terras op de begane grond, kantoren in de verschillende verdiepingen en... bovenop een uitkijkpunt. Net zoals ten tijde van de Koude Oorlog.

Tijdens het bezoek aan de watertoren, viel een ons deze inscriptie op, die kunstig gekerfd was in het beton. Het is een herinnering aan werkzaamheden in het jaar 1985, waarin onder meer het waterreservoir van een kunststof deksel werd voorzien om te voorkomen dat uitwerpselen van vogels in het water zouden komen.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.