- door Albert Lamberts -
Mocht je in Venlo al eens de naam laten vallen Eerrijk de Put dan zal ongetwijfeld de vraag worden gesteld: Eerrijk wie? Antwoord: Erycius Puteanus. Oooh, die. Zegt me ook niets. Wie was die Erycius Puteanus? Kort antwoord: zoon van Venloos burgemeester Joannes de Put en groot geleerde, die internationaal carrière maakte.
Erycius Puteanus, de grote geleerde uit Venlo (foto collectie Albert Lamberts).
Als je in die dagen - we praten hier over de tweede helft van de zestiende en de eerste helft van de zeventiende eeuw - een beetje wilde meetellen in de wereld der wijsgeren of humanisten dan was het gebruikelijk om op zijn minst je achternaam te verlatiniseren. Bijvoorbeeld de grote rechtsgeleerde Hugo de Groot - die van de boekenkist en van slot Loevestein - die noemde zich Hugo Grotius. De grote meneren converseerden ook in het Latijn, zoals later het Frans de omgangstaal aan de Europese hoven werd. ’t Kan verkeeren, zou Jacob Cats schrijven in gewoon Nederlands.
Erycius Puteanus maakte als filosoof, rechtsgeleerde, historicus en retoricus naam in West-Europa, met name in Milaan, waar hij op jonge leeftijd professor in de welsprekendheid werd en spoedig ook rector van een humanistisch college. Zijn roem verspreidde zich en zo werd hij in 1601 door Philips III, koning van Spanje, tot diens geschiedschrijver aangesteld. Reeds vijf jaar later, Puteanus was bijna 32 jaar, benoemden de aartshertogen Albert en Isabella hem tot hoogleraar aan de hogeschool in Leuven, waar hij de opvolger werd van zijn vroegere leermeester aldaar, Justus Lipsius, die overigens zijn pupil meermaals had bekritiseerd wegens de oppervlakkigheid van zijn geschriften, die – dat dan weer wel - in zeer hoogstaand proza waren geschreven. Puteanus nam zich voor als priester verder te studeren, maar daar kwam het niet van. Hij trouwde met een adellijke dame uit Milaan en kreeg behalve het Romeins burgerschap ook zestien kinderen, waarover de zorg hem mede zijn verdere leven in tamelijke armoede zou storten.
Erycius Puteanus was in zijn geboortestreek niet vergeten. Wat was het geval? In een vergadering van de staten van het Overkwartier op 21 januari 1617 nam Hendrik Uwens het woord. Uwens was kanselier van de soevereine raad te Roermond, een belangrijke stad van het Overkwartier. Uwens laakte het gebrek aan een geschreven geschiedenis van de provincie. Er wordt in ons vaderland geene provincie gevonden, of zij bezit hare geschreven geschiedenis; de onze alleen is daarvan uitgezonderd, zoodat het schynt dat diezelve nyet met alle en were, oift dat die voiralderen in voirtijden zich nyet gethioent en hebben, het is echter kennelijk dat die voorouders heldhaftigen feiten verrigt hebben, die in de geschiedenis van deren provinciën niet naar behooren gewaardeerd worden. Met andere woorden, de geachte spreker vond dat een geschreven geschiedenis van onze provincie absoluut thuis hoorde tussen werken over de historie van andere provincies, omdat ook onze voorouders zich heldhaftig hadden gedragen en dat dat onvoldoende was gehonoreerd. (Slot volgt).
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten