- door Albert Lamberts -
Misschien mag ik niet spreken van een processie, maar morgen, 28 december trekt er weer een bijzondere stoet door Venlo. De Allerkinderen-optocht. Daar heb ik al eens eerder over geschreven en die valt eigenlijk ook maar zijdelings in de categorie processies, waarover het hieronder handelt.
Processies zijn al van eeuwen, ook in Venlo. Ik schreef al eens dat bijvoorbeeld de reuzenpoppen van Valuas en Guntruud in de processies door de bisschop werden verboden als zijnde heidense figuren. De reuzenpoppen werden verbannen, doch keerden later toch terug in de processie. Dat was in de achttiende eeuw. Maar er trokken al veel eerder processies door de straten van het ommuurde Venlo. Mogelijk dat zelfs in de vroege Middeleeuwen de roep van de vermaarde bisschop Bernard van Clairvaux Venlo – toen nog zonder zonder stadsmuur - heeft bereikt om mensen te werven voor de Kruistochten om Jeruzalem op de ‘muzelmannen’ te heroveren. Venlo behoorde destijds tot het bisdom Luik en daar verzamelden zich in 1188 tweeduizend abten, dekens, pastoors en klerken om een afgevaardigde van de paus te horen spreken over een kruistocht. De in Reuver geboren historicus Teunissen vroeg zich in Een Venlose Ridderroman het Maasland en de Kruistochten rond 1200 (uitg. HOVO-Limburg, 1999) af: zouden er in de villa Venlo ook speciale gebedsdiensten, processies en collectes zijn gehouden ten behoeve van deze kruistocht? Zou er ook een vertegenwoordiging van de Venlose clerus aanwezig zijn geweest op de binnenplaats van het prins-bisschoppelijke kasteel te Luik? We weten het niet, maar mogelijk is het alleszins.
Foto uit circa 1935. Vele groeperingen uit de Venlose samenleving trokken mee in de processies. Helemaal rechts apotheker Toën Schrijen van apotheek De Gaper aan de Markt (uit Focus op Venlo. Uitg. Europese Bibliotheek Zaltbommel, 2001).
Processies zijn eeuwenlang een van de devotionele uitingen geweest van het rooms-katholieke geloof. Is er geen zekerheid over processies naar aanleiding van de kruistochten, maar vast staat wel, dat reeds in de veertiende eeuw in Limburg mysteriespelen plaatsvonden en processies door de straten trokken. In de bijbel staat vermeld, dat Jozef uit het huis van David met zijn verloofde Maria, die zwanger was, naar Bethlehem, de stad van David, ging om zich aan te geven voor de volkstelling, die keizer Augustus had uitgeschreven eer Quirinius landvoogd van Syrië was. In Limburg werd eeuwen later gewag gemaakt van een heuse bruiloft van Jozef en Maria in het spel Hoe Maria Joseph trouwde.
De eerste Limburgse mirakelspelen vonden plaats in Venlo in 1405, althans voor zover bekend. De spelen werden onder de processies opgevoerd, bij welke gelegenheid de spelers zelve in allerhande costumen den godsdienstigen optocht vergezelden. Bij die gelegenheid schonk de magistraat twee kwart wijn aan de schoolmeester voor zijn inspanningen om deze uitvoering mogelijk te maken. In de volgende decennia vonden processies en spelen plaats, die soms wel enkele dagen duurden. De schoolmeester had een belangrijk aandeel in deze manifestaties, waarvoor hij door het stadsbestuur telkens werd beloond met wijn of Rijnsche goudguldens.
Binnenkort: rechtszaken over processies in Venlo.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten