- door Sef Derkx -
Het is een smaak die bij deze tijd van het jaar hoort. Speculaas en Sinterklaas zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook de kruidige geur van de typisch Nederlandse lekkernij zorgt ervoor dat je soms in één keer een hele verpakking opeet. Speculaas en een expeditie met de bus zijn een gouden combinatie. We fietsen een beetje om als we van huis naar de haltes bij het station gaan. Liefhebbers vertelden ons dat de speculaas van banketbakkerij Lamers de moeite van een omweg waard is.
Gebakken bovendien naar een recept van de familie Claessens, die vroeger op dit adres een banketbakkerij had. Hoogleraar cultuurgeschiedenis Inger Leemans heeft onderzoek gedaan naar geuren die voor Nederlanders eruit springen. Speculaas hoort erbij vanaf de zeventiende eeuw. De epoque waarin kruidnagelen, nootmuskaat, anijs, kaneel, kardemon, gember en peper populair werden. Het speculaasje dat we nuttigen, is dus ook verbonden met ons beladen koloniaal verleden.
Jos Lamers komt uit de bakkerij om een en ander te vertellen over zijn speculaas, die al zeventig jaar met dezelfde ingrediënten en op de dezelfde wijze wordt bereid: ‘Het deeg moet besterven, een homogene massa worden. Alle afzonderlijke ingrediënten gaan samen tot een totaalingrediënt. Onze speculaas is minder pittig dan die in het noorden en westen van het land. Duitsland kent zelfs blanke speculaas met alleen vanille maar zonder de specifieke speculaaskruiden. Het een lekkernij voor Weihnachten.’ Naast de specifieke speculaasjes wordt ook brokspeculaas gebakken, legt Jos Lamers uit: ‘De eigenlijke benaming is rokspeculaas. Vroeger werden van vaste deeg grote speculaaspoppen gebakken. Omdat ze bros waren, braken ze vaak precies door het midden. Ter hoogte van de taille. Je had dan een romp en een rok. Die werden afzonderlijk verkocht.’
We krijgen van Jos een zakje mee met twee warme stukken brokspeculaas met blanke amandelen. Wanneer we die in de bus naar Belfeld eten, herinneren we ons ineens een gesprek lang geleden met bakker Hermans van de Kaldenkerkerweg. Hij had een collectie Venlose speculaasplanken. Houten planken die met een guts waren uitgestoken. Het waren mallen om koekjes met gedetailleerde afbeeldingen te vormen. Van bijvoorbeeld een mannetje of vrouwtje. Favoriet bij de kinderen was de speculaaspop die Sinterklaas voorstelde. De plank werd eerst zorgvuldig gevuld met deeg. Door de plank te draaien, kwam de ongebakken pop eruit. Die ging de oven in met als resultaat de traktatie waar al generaties van genieten.
Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten