De Halte XXL van woensdag 10 september 2025 - Proeflokaal op Steyl

- door Sef Derkx -

 Anderhalve eeuw geleden stichtte de Duitse priester Arnold Janssen het kloosterdorp Steyl. We struinden er afgelopen tijd met grote regelmaat rond. Omdat we met de bus reizen, mogen we bier drinken. En waar kan dat beter dan in het onlangs geopende proeflokaal van kloosterbrouwerij Steyl? De vraag stellen is hem beantwoorden. We lopen dus naar het eerste gerestaureerde en verduurzaamde gebouw op Steyl, dat een nieuwe bestemming heeft gekregen.

Wanneer we naar binnen gaan, kijken we tegen een meer dan levensgroot portret aan van Arnold Janssen. Hij kijkt bedenkelijk. Zou de ascetische Janssen bierdrinken verafschuwd hebben? Nee, dus. Godzijdank.

In het boek met herinneringen aan de stichter van het kloosterdorp staat al in het begin een alleszeggende passage. De dag dat hij officieel op Steyl ging wonen, op 8 september 1875, kwamen wandelaars een kijkje nemen. Wat deed Janssen? Hij nodigde ze uit om naar binnen te komen en vroeg aan een mede-religieus om de laatste twee flessen bier uit de kelder te gaan halen. Deze werden terstond soldaat gemaakt. Ook bij veel andere gelegenheden liet Janssen bier rondgaan. Hij spuugde er zelf niet in. O ja, nog een veelbetekend historisch feit: het eerste onderkomen van de jonge congregatie was de voormalige herberg van de familie Ronck.

Het is dus met zijn herderlijke zegen dat we gaan zitten. We waren eerder in dit gebouw, in de tijd dat broeder-tuinman Alfons er resideerde. Een man van weinig woorden. Wandelaars zullen hem in herinnering hebben op zijn tractor. Glimlachend en een hand opstekend als hij werd begroet. Tot zijn overlijden in 2024 onderhield broeder Alfons de tuinen van het Missiehuis. Van het krieken van de dag totdat de schemering viel was hij bezig. Zijn tuingerei bewaarde hij in het gebouwtje waar nu het proeflokaal is. Lees hier, zijn necrologie: + Bruder Alfons Geisert SVD. 

Een eeuw geleden was op deze plek de reparatiewerkplaats van de rijwielen van de kloosterlingen. Een prachtige foto aan de wand herinnert eraan. Het gebouwtje is dit jaar grondig onder handen genomen, maar aan het karakter ervan is gelukkig geen afbreuk gedaan. De sfeer van de werkplaats van weleer is goeddeels bewaard gebleven. Geen glad gestuukte wanden en geen systeemplafond met ingebouwde spotjes. Kloosterbrouwerij Steyl is een project van vader Paul en dochter Saar Gansner. Begonnen als hobbybrouwer in het tuinhuisje ontwikkelde levensmiddelentechnoloog Paul bieren, die bij proeverijen met professionals in de smaak vielen. Gesterkt daardoor werd besloten om van de hobby het beroep te maken. 

Dochter sloot zich aan en dankzij de beste ingrediënten en het water uit de bron van de paters kan een breed publiek genieten van het heerlijke lokale bier.

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.

De Halte XXL van woensdag 3 september 2025 - Zilveren abrikoos

 - door Sef Derkx -

Het is een tropische dag en je hoopt dat de rit Venlo-Steyl langer mag duren. In de bus is het aangenaam dankzij de zegeningen van de airco. Buiten is de hitte een beproeving. Met lome tred lopen we langs de Kapel der Aartsengelen. Het bedehuisje kwam er in 1898 door toedoen van priester Jos Moubis. Uitgezonden als missionaris naar China werd hij doodziek. Hij bad tot de aartsengel Raphaël en genas. Uit dankbaarheid liet hij in zijn geboortedorp Steyl de kapel bouwen. 

Kapel der Aartsenegelen (foto: André van Dijk, 2011)

We zijn op weg naar de Ginkgo in de Jochumhof. Aldaar rond 1935 geplant door naamgever pater Peter Jochum, is de boom negentig jaar later een van de parels in de Steyler hortus. De Ginkgo is een van de oudste bomen op aarde. Er zijn fossielen bekend uit het Perm, een geologische periode van meer dan 250 miljoen jaar geleden. Alle soorten zijn uitgestorven, met uitzondering van de Ginkgo biloba. De soort heeft het verdwijnen van de dino’s meegemaakt. Zo’n 66 miljoen jaar geleden sloeg een meteoriet een gat zo groot als België in de oceaan naast de plek waar nu Mexico ligt. In de jaren erna stierven vele planten- en diersoorten uit. Zo niet de Ginkgo. Meer recent, a de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, sloeg de Ginkgo gedreven door een soort oer-overlevingskracht als enige boom weer uit. De groene blaadjes symboliseren sindsdien vrede.

Zullen we even de parate kennis van het Japans opfrissen? Ginkgo is een verbastering van het Japanse Ginkyo. Dit betekent zilveren abrikoos. Biloba staat voor twee lobben en verwijst naar de vorm van de bladeren. De Ginkgo in Jochumhof is dusdanig gegroeid, dat het lijkt alsof hij erom vraagt om door de jeugd beklommen te worden. Een bordje aan de voet vraagt beleefd dit niet te doen. Terecht, een negentigjarige is geen klimrek.

We schrijven wel hij, maar het kan ook een zij zijn. De Ginkgo is tweehuizig, er zijn zowel mannelijke als vrouwelijke bomen. De eerste dragen kegels, de vrouwelijke hebben zaden die gruwelijk stinken naar het schijnt. Daarom worden er meer mannelijke dan vrouwelijke bomen aangeplant. Tot slot, maar niet op de laatste plaats. 

Kunstenaar Monique Bruls werd geïnspireerd door de heilzame werking voor het geheugen, die aan de Ginkgo wordt toegeschreven. Enkele jaren geleden vervaardigde ze een interessante installatie in de Jochumhof. Keramische ginkgobladeren met spreuken over vergeten en herinneren werden in de boom gehangen. We lopen verder het kloosterdorp in. Op naar de voormalige rijwielherstelplaats van de paters.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

Van nul tot nu van woensdag 3 september 2025 - Het Martinuskoor jubileert mét dames

 - door Albert Lamberts -

Andreas Jacob Diederen is in muzikaal Venlo bepaald geen onbekende. Hetzelfde geldt vanzelfsprekend voor Joannes Andreas Messemaeckers. De eerste was zangmeester/dirigent, de tweede organist. Nogal wat telgen van de familie Messemaeckeres, zoals Theo en zijn vader Joannes Everardus waren organist in de Sint-Martinuskerk (thans basiliek) en ook anderszins droeg de familie haar muzikale steentje in Venlo bij. 

Het Martinuskoor poseert na de oorlog voor de Minderbroederskerk, nu Jongerenkerk (foto uit herdenkingsboek koor in 2000) 

En over muziek gesproken, daar konden en daar kennen ‘ze’ in Venlo best wat van. Al eeuwenlang trouwens. Sommige nu nog bestaande gezelschappen zijn al enkele eeuwen oud. Bijvoorbeeld de Sociëteit Turksche Harmonie, die in 1822 werd opgericht door – daar hebben we hem weer – Joannes Messemaeckers. De harmonie, thans het Koninklijk Filharmonisch Gezelschap, ging de plaats innemen van het juist daarvoor opgeheven muziekkorps van de stedelijke schutterij.

Een ander gezelschap ruim over de honderd jaar is de Koninklijke Muziekvereniging Fanfare Venlo, die in 1855 het levenslicht zag.

Op korengebied is in Venlo de titel van senior voor het zangkoor van de Sint-Martinusbasiliek; net iets jonger dan de Harmonie. Het koor zal dit jaar feest vieren, want het bestaat maar liefst tweehonderd jaar. De oprichters waren voornoemde Joannes Andreas Messemaeckers en Andreas Diederen. 1825, het was het jaar van de zoveelste watersnood. Het Venlosche Muziekliefhebbers Gezelschap verzorgde een concert, waarvan de opbrengst ten goede kwam aan de door het water getroffenen. Vanaf dat jaar 1825 werden op het oksaal in de Grote Kerk, zoals het godshuis in de Venlose volksmond werd genoemd, meerstemmige missen en Gregoriaanse gezangen gezongen.

Het koor bestond lange tijd alleen uit mannen. Terwijl in de Familieparochie en in de piepjonge Heilige-Geestparochie in Venlo-Oost twee koren mét dames voor het eerste van zich lieten horen ging eindelijk ook het Martinuskoor overstag. Het was 1965. Tot dan werden de sopraan- en altpartijen door jongens voor hun rekening genomen. Honderdveertig jaar na de oprichting van het Sint-Martinuskoor vond een aantal dames – leden van de toen nog bestaande Venlose Oratorium Vereniging – de tijd gekomen om op het kerkoksaal muzikaal bij te springen. Dat ging overigens niet helemaal zonder slag of stoot. In het jubileumboekje bij gelegenheid van het 175-jarig bestaan van het koor staat het volgende opgetekend: Feit is dat enkele mannen in die eerste dagen van het gemengde koor zijn opgestapt; voor hen hoefde het zingen in de Martinuskerk niet meer. De dames waren ook voor meer discipline bij de mannen, die in hun ogen toch te vaak de repetities verzuimden. Ze schreven een boze brief naar de deken (dat was toen deken Carolus Schrijnen) en het koorbestuur, nadat eerdere pogingen om de heren tot het juiste koorgedrag te bewegen waren mislukt. De dames schreven: Nu willen wij vanuit de dameskring het eens proberen en met klem vragen of de heren zich op dit punt willen verbeteren en meer en geregeld willen komen.  

Alles is goed gekomen. Het koor jubileert: 200 jaar.

Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.

De Halte XXL van woensdag 27 augustus 2025 - Twee reacties

 - door Sef  Derkx- 

In vervolg op de aflevering van De Halte van woensdag 27 augustus kreeg ik twee interessante reacties. Het onderwerp van de column was de monumentale Ginkgo in de Jochumhof. Theo Houba woont in de buurt van de Steyler Hortus en was aangenaam verrast door De Halte over de Ginkgo. Hij had aanvullende informatie. Wat hij miste in het verhaal was de liefde die Goethe had voor deze boom.

Meteen gaan kijken op de website van het Goethe Museum van de Kippenberg-Stiftung in Düsseldorf. Het is gevestigd in Schloss Jägerhof  in het stadsdeel Pempelfort. Er wordt een kostbare en uitgebreide collectie manuscripten en memorabilia beheerd van Johann Wolfgang van Goethe .

Een absoluut pronkstuk - door het museum zelf geroemd als eine der wertvollsten Handschriften der Sammlung - is het authentieke manuscript van het gedicht Ginkgo biloba met twee gedroogde ginkgoblaadjes. Goethe heeft zijn geschrift gedateerd op 15 september 1815. Binnenkort dus 210 jaar oud. 

Het gedicht is opgedragen aan Marianne von Willemer (1784-1860).

Naar verluidt bestudeerde Goethe de blaadjes van de Ginkgo en erdoor geïnspireerd schreef hij dit gedicht. Een van de handgeschreven versies stuurde hij als blijk van diepe genegenheid aan Marianne, de derde vrouw van zijn Johann Jakob von Willemer. Ze was meer dan twintig jaar jonger dan hij.

Het gedicht luidt:

Dieses Baums Blatt, der von Osten

Meinem Garten anvertraut,

Giebt geheimen Sinn zu kosten,

Wie ‘s den Wissenden erbaut.

Ist es Ein lebendig Wesen

Das sich in sich selbst getrennt,

Sind es zwey die sich erlesen,

Dass man sie als eines kennt.

Solche Frage zu erwiedern

Fand ich wohl den rechten Sinn;

Fühlst du nicht an meinen Liedern

Dass ich Eins und doppelt bin?

Ik vond op internet een vertaling naar het Nederlands van Mimi Lamam:

Zie dit kleinood in mijn gaarde:

boomblad uit de Oriënt,

siert met zijn geheime waarde,

ingewijden wel bekend.

Leeft het als een enkel wezen,

innerlijk in twee gedeeld?

Of vormt juist het uitgelezen

tweetal één herkenbaar beeld?

Langzaam rijpende ideeën

werpen op die vragen licht.

Voel je niet dat ik in tweeën

eenling ben in mijn gedicht?

Terug op Steyl. We vroegen ons in De Halte af of boom in de hortus een vrouwelijk of een mannelijk Ginkgo was.

Bart Faassen, voorzitter van de Jochumhof, liet het volgende weten: ‘Het is een mannelijk exemplaar. In de tuin staan twee zaailingen een rechtop en een, de mooiste, met horizontale takken. Mannelijk zei ik. Loop via de ingang aan het Museumplein naar buiten en daar staat een rij jongere Ginkgo's, waar nu een drietal vrouwelijke exemplaren te vinden zijn.’

Wanneer deze Ginkgo’s vrucht dragen gaan we zeker kijken. Of liever gezegd ruiken. De mannelijke bomen dragen dan kegels, de vrouwelijke hebben zaden die eruitzien als vruchten en een onaangename geur verspreiden. De geur van ranzige boter, las ik op de website van een boomkweker. Maar smaken verschillen gelukkig. De zaden zijn eetbaar zijn en een delicatesse in China en Japan. 

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.

Van nul tot nu van woensdag 27 augustus 2025 - Willy Caron - Een wereldberoemde zoon van Venlo

- door Albert Lamberts -

Over enkele dagen is er op de Markt in Venlo het Viva Classic Life. De Venlose bariton Sef Thissen slaagt er al jaren in een muzikaal programma neer te zetten, dat duizenden aanspreekt. Als Sef Thissen veertig jaar eerder een Viva Classic Life had georganiseerd had hij een beroemde stadgenoot op het podium kunnen vragen, een stadgenoot, die tegenwoordig zonder twijfel de meest minst bekende grootheid in Venlo is, maar wiens naam in muzikaal opzicht in Europa met louter kapitalen geschreven wordt.  

Willy Caron zong in december 1996 voor een enthousiast publiek op de Markt in Venlo (foto Lé Giesen)

De naam? Willy Caron, Venlonaar, beroemde tenor, die op de meest aansprekende podia in heel Europa furore maakte, die zong met wereldberoemde collega’s als Placido Domingo en Luciano Paverotti. Willy Caron, ik heb hem nog life horen zingen in Venlo. Mijn God, wat had die man een stem. In de nadagen van zijn briljante carrière haalde hij de band met Venlo weer aan…  

Willy Caron werd op 15 juni 1934 in Venlo geboren. Hij bleek in meerdere opzichten muzikaal bijzonder begaafd. Al op jonge leeftijd bespeelde hij diverse instrumenten en op aanraden van Jan Timp (dirigent van een aantal koren in Venlo) begon de jonge Caron een zangopleiding, die hem naar Salzburg en Amsterdam voerde. Een lang verhaal kort maken: nog voor beëindiging van zijn opleidingen behaalde hij op internationaal concours in Venetië al de hoofdprijs. De pers was lyrisch over het Nederlandse stemwonder om wie grote operahuizen als Metropolitan, Scala, München enz. nog zouden gaan vechten.

Geen woord te veel gezegd. Van Hamburg tot München en van Bern tot Londen en Moskou excelleerde de Venlose tenor in tientallen grote rollen onder leiding van dé grote dirigenten als Herbert von Karajan en Rafael Kubelik, en met collega-solisten als Renate Tebaldi en Kiri te Kanawa. Hij musiceerde ook met André Rieu senior, ach, en met vele andere grote namen.

En in Venlo? Daar leek men deze grote artiest vergeten. Hij vertrok begin jaren negentig naar Den Haag, kreeg heimwee, kwam terug, maar nam in 1993 wederom enigszins gedesillusioneerd afscheid van zijn geboortestad. Bij een later interview, toen hij weer in Venlo woonde, zei hij, dat ook andere grote musici als Jan Timp en Wieke Jordans niet werden geëerd zoals hun toekwam.

Willy Caron, die in 1984 zijn glanzende carrière beëindigde, richtte met zijn tweede partner, Loes van Croonenburg, Willy Carons Muziektheater op, in de Randstad. Voorts gaf hij zangles aan leerlingen vanuit het hele land.

En Venlo? Het ijs dooide toen het Venloos Operette Gezelschap hem in 2007 vroeg het erebeschermheerschap te aanvaarden. Hij schaarde zich daarna in het rijtje Toon Hermans met de onderscheiding Orde van de Gulde Humor, hij werd in 2008 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en in 2009 werd hij ook door de gemeente Venlo gehuldigd. Hij ontving een speciaal bronzen beeldje.

Willy Caron overleed op 26 april 2010. Het herdenkingsconcert in Venlo werd mede opgeluisterd door het Venloos Operette Gezelschap, bariton Sef Thissen en Willy Carons nicht, Leta Bell.

Reageren? Stuur AlbertLamberts een email: albertlamberts@home.nl.

De Halte XXL van woensdag 27 augustus 2025 - Ginkgo

- door Sef Derkx -

Het is deze maand tachtig jaar geleden dat atoombommen op Hiroshima en Nagasaki vielen. De gevolgen waren catastrofaal. In de onpeilbaar diepe ellende, was er toch een wondertje. Alle bomen in de verre omgeving waren verbrand en verloren. De Ginkgo’s, de Japanse notenbomen, liepen echter weer uit. Na ongeveer een jaar droegen ze groene bladeren. Daarom is de Ginkgo een symbool voor vrede geworden. We gaan vandaag iets drinken onder de vredesboom in de Botanische Tuin op Steyl. Deze Japanse notenboom heeft zelfs een eigen pagina op een site over monumentale bomen in Limburg. De omvang van de stam en de hoogte worden door dendrologen nauwgezet bijgehouden.

 De Ginkgo van Steyl heeft een hoge natuurhistorische waarde. De boom werd geplant door pater Peter Jochum in hoogst eigen persoon. In 1926 was Jochum naar Steyl gekomen om les te geven aan de priesteropleiding in het kloosterdorp. Hij doceerde verschillende vakken, waaronder biologie. Vanaf 1933 begon hij samen met studenten aan de aanleg van de oorspronkelijke botanische tuin. Met stenen uit de Eiffel en planten uit Zuid-Duitsland en Noord-Italië werd een start gemaakt. De tuin was bedoeld om studenten praktijkles biologie te kunnen geven. Later brachten Steyler missionarissen en missiezusters planten uit andere werelddelen mee. De oorspronkelijke padenstructuur is intact gebleven. Veel bomen en heesters van destijds staan er nog, zoals de prachtige Ginkgo tussen de tropische kas en het horeca-etablissement. 

We hebben lijn 66 van Arriva genomen en zijn uitgestapt bij halte Heyskampstraat. Voordat we naar de Ginkgo gaan, willen we kijken bij de Maas. Die is hier namelijk op haar mooist. De rivier is geliefd, maar ook gevreesd om haar grillen en nukken. Van een lieflijke, zacht kabbelende waterstroom kan ze transformeren in een woest stromende, kolkende waterwolvin. De nieuwe zelfsluitende waterkering die de rampspoed van overstromingen moet voorkomen, heeft een lengte van 140 meter en een hoogte van 3,5 meter. Indrukwekkend. Maar we komen voor de Ginkgo. Wie bomen plant, schenkt verkoelende schaduw aan toekomstige generaties. 

In de schaduw die we danken aan pater Jochum zit deze middag een familie te genieten van een uitgebreide lunch. Het is een mediterraan tafereel. Water zoekt altijd het laagste punt, zegt men. Op een steenworp afstand van hier stroomt de Maas naar de diepte van de zee. Maar water stroomt ook in tegengestelde richting. Van beneden naar boven, van de wortels naar de toppen van de  Ginkgo (wordt vervolgd).

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

De Halte XXL van woensdag 20 augustus 2025 - IJsvogel

- door Sef Derkx/beeldmateriaal eigen collectie en met dank aan Limburg Landschap/Henk Heijligers en Albert Kiefer en Huub Duijf - 

Ingestapt bij de halte Lomm Veer naar Lottum, zijn we verrast. Het is  ongewoon druk in de bus. In de gauwigheid tellen we achttien medereizigers. Waar zouden ze opgestapt zijn en waar gaan ze heen? Van wie hebben ze eerder vandaag afscheid genomen? Het zijn vragen die vaker bij ons opkomen, maar ze blijven vanzelfsprekend onbeantwoord. Het jonge meisje met de ultralange nepnagels, met wie is ze aan het appen? Het is wel iemand die haar in ieder geval gelukkig maakt, want ze glimlacht bijna continu. Maar om het haar te vragen, nee dus. Een jaar of twintig geleden werd er druk gekletst in de bus. Nu lijkt het een stilteruimte en is bijna iedereen verzonken in zijn mobiel. Er is veel veranderd. Roken in het openbaar vervoer? Ongelooflijk, maar ooit was het toegestaan.

We bezochten in de Kasteeltuinen Arcen de tentoonstelling van Fons Schobbers. Omdat we de tijd aan ons zelf hebben en het mooi weer is, hebben we besloten een flink stuk te wandelen. Naar de halte Lomm Veer naar Lottum. Bij de Schans aan de rand van Arcen pauzeren we even. Dit is de plek waar schrijvers als Bomans, Carmiggelt en Nescio ooit over de Maas hebben gekeken. Het was in de jaren dat hier nog het fameuze Maashotel stond. Het etablissement is gesloopt en heeft plaats gemaakt voor een architectonisch monstrum, dat detoneert met zijn omgeving.

Arcen was sinds de middeleeuwen omgeven door vestingwerken. De Schans is een restant van een poortgebouw met een traptoren. In de Tachtigjarige Oorlog beschadigd, nooit meer teruggebracht in de originele staat en voor het laatst gerestaureerd in 2011. Waarbij bleek dat het originele middeleeuwse voegwerk in betere staat verkeerde dan dat van een restauratie uit begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Kunstenaar Albert Kiefer heeft op basis van archeologisch onderzoek enkele reconstructietekeningen gemaakt van het indrukwekkende poortgebouw. 

We lopen verder naar Graanbranderij De IJsvogel, een walhalla voor wie van jenevers, bitters en likeuren houdt. Sterke drank is echter niet aan ons besteed, we bestellen een cappuccino. De IJsvogel is gevestigd in de Wymarse Molen. Oorspronkelijk een watermolen op de Lingsforterbeek, vernoemd naar een bewoner van kasteel Arcen, baron von Wymar-Kirchberg. In de Tweede Wereldoorlog is de molen beschadigd en in de jaren die volgden verworden tot een ruïne. Tot met geschiedenis begane inwoners de schouders eronder zetten. Het resultaat was een totale herbouw. De IJsvogel is nu een heerlijke plek voor wie even van de benen af wil. 

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

De Halte XXL van woensdag 13 augustus 2025 - Expositie Fons Schobbers in Kasteeltuinen Arcen

 - door Sef Derkx/foto's Kasteeltuinen Arcen -

Het is druk deze zomerdag op de busterminal bij het station. Mensen  drommen lichtelijk nerveus rond de lichtkrant met informatie over bestemmingen en vertrektijden. Het doel van onze expositie is de Kasteeltuinen in Arcen. Een bestemming die we du moment hebben uitgezocht. We waren van huis vertrokken met het adagium ‘we zien wel’. 

We zijn overigens niet de enigen die Kasteeltuinen willen bezoeken. Een echtpaar op leeftijd vraagt de chauffeur of lijn 83 naar Nijmegen de juiste bus is. Als ze te horen krijgen dat dit inderdaad het geval is, gaan ze op zoek naar hun OV-chipkaarten. Het heeft nogal wat voeten in aarde. De kaarten blijken in een zijvakje te zitten van de rugzak die de heer draagt. Geduld is een schone zaak. Je moet er echter wel de tijd voor hebben en die heeft de chauffeur niet. Met enkele minuten vertraging vertrekken we. Om vrijwel meteen stil te staan. Over de Kaldenkerkerweg kruipt een file richting Koninginneplein. Niemand geeft de bus ruimte. De chauffeur zucht luidruchtig. Van ergernis, omdat hij niet kan invoegen. Eindelijk stopt iemand en kunnen we verder.

We gaan naar de Kasteeltuinen, omdat er een expositie te zien is van de Venlose kunstenaar Fons Schobbers. Zijn monumentale tien meter hoge Tango, een vlammend rode sculptuur aan de Maasboulevard, is een markant herkenningspunt. Vooral voor schippers die de rivier bevaren.

Zijn creaties ontstaan uit een intens proces van hakken, schuren, vormen en boetseren. In materialen als gips, marmer, hout en brons zoekt hij de uitersten op, altijd op zoek naar spanning en balans. Zijn werk is speels, gelaagd en prikkelt de verbeelding. In de Kasteeltuinen is een aantal creaties van wit polyester geplaatst. Het zijn er zestien in totaal. Ze gaan harmonieus op in de omgeving en vormen een samenhangend geheel. Wanneer je eromheen loopt, ervaar je een golvende beweging. We praten erover met Rob Rambags, de manager van de Kasteeltuinen. Hij vertelt enthousiast over het wikken en wegen, dat voorafging aan het plaatsen van de beelden. Een enkele sculptuur is na enige dagen weer verplaatst. Naar een nog betere plek. 

Het overzicht van de monumentale beelden buiten in de tuin, wordt gecompleteerd met gipsmodellen en assemblages in het kasteel. Creativiteit zit in de familie. Kleindochter Mijs Zom treedt in de voetsporen van opa. Zij exposeert een vaas en een bijzettafeltje. Tot slot. Met ellenlange teksten word je gelukkig niet doodgegooid. Het is vooral een expositie om te bekijken en ervan te genieten.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

De Halte XXL van woensdag 6 augustus 2025 - Vleermuizen

- door Sef Derkx -

 Via een briefje geplakt op de vensterbank van de kapel wordt vriendelijk verzocht om ’s avonds en ’s nachts geen ramen open te zetten: ‘Omdat er dan vleermuizen binnen kunnen komen.’ 

In de Priorij Nazareth in Tegelen, beter bekend als klooster De Oude Munt, wordt onafgebroken gebeden door zusters benedictinessen. Vierentwintig uur per etmaal, alle dagen en naar verluidt al anderhalve eeuw. In 1875 moesten de zusters vertrekken uit Duitsland. De ‘IJzeren Kanselier’ Otto von Bismarck voerde strijd tegen het katholicisme en met name tegen kloosters. De benedictinessen uit Viersen weken uit naar Tegelen om hun leven in een slotklooster voort te zetten.

Van de familie De Lom de Berg kochten ze de zeventiende-eeuwse kasteelboerderij De Munt met een later aangebouwde woonvleugel. Op 15 juli 1875 arriveerden de eerste religieuzen om alles in gereedheid te brengen voor de overige zusters die enkele maanden later overkwamen. Op 25 september 1875 nam de altijddurende aanbidding een aanvang. Bepaald onbemiddeld zal de congregatie niet zijn geweest. In de jaren die volgden werden uitbreidingen gerealiseerd. In 1882 met een kerk en een oostvleugel; enkele jaren later met een westvleugel en toren. 

Vorige maand werd stilgestaan bij de komst naar Tegelen. Na een viering in de Sint Martinuskerk, gingen de religieuzen in processie over de openbare weg terug naar hun klooster. Een bijzondere gebeurtenis voor Tegelen, want de slotzusters laten zich vrijwel nooit buiten zien.

Er dreigen overigens barstjes te komen in de altijddurende aanbidding, lezen we in een mededeling bij de bezoekerskapel. De kloostergemeenschap wordt fragieler en minder talrijk. De hoop is gevestigd op leken, die in het begin van de avond of midden in de nacht het gebed van de benedictinessen willen overnemen. Maar opgepast: met ramen open kunnen er vleermuizen in de kapel naar binnen vliegen. Vandaar de oproep geplakt op de vensterbank.

De neogotische kloosterkapel is het vorig jaar geschilderd en gerenoveerd. Bovendien is een houten, neogotisch altaar verworven, dat het bestaande stenen altaar kon vervangen. De verschillende delen zijn stuk voor stuk onder handen genomen, schoongemaakt, gerestaureerd en geboend. Vervolgens werd het altaar in de zusterkapel weer opgebouwd. Het bevat de beelden van de heiligen Willibrord, Servatius, Hubertus, Lambertus en Domitianus van Maastricht. Aan weerszijden staan twee grote engelen met kaarsen. De kapel is een ideale plek, voor wie in deze onrustige tijd en wereld naar stilte zoekt.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

De Halte XXL van woensdag 30 juli 2025 - 'Wachtverzachter' in VieCuri

- door Sef Derkx/ foto's auteur en Viecuri - 

Elke vijf minuten komen en vertrekken er bussen. De halte bij VieCuri Medisch Centrum is ongetwijfeld de drukste in de gemeente. We komen vanuit Tegelen met lijn 66 en zijn uitgestapt om de BuitensteBinnenTuin te bezoeken. 

Voor het ziekenhuis zoeken we naar een bank, want we zijn te vroeg. Als we gaan zitten, zien we dat in de rugleuning de titel van het bekendste liedje van Frans Pollux is gefreesd, Hald mich ens vas. Een toepasselijke tekst op deze plek. In de centrale hal, waar we afgesproken hebben, horen we dat een eindje verderop iemand aan de piano Gelök van De Vrijbuiters speelt. Twee troostende liedjes in korte tijd.

Liset Spreuwenberg, communicatieadviseur bij VieCuri, loopt met ons mee naar de wachtkamer van de afdeling oncologie. Daar is de toegang tot de BuitenstebinnenTuin, die normaal alleen toegankelijk is voor opgenomen patiënten en medewerkers van Viecuri. Vanuit de wachtkamer stap je een kas binnen. Het is er vochtig en warm als in de tropen. Een flinke tros bananen is aan het rijpen. We lopen snel de tuin in. Op deze zonovergoten zomerdag is het één kleurrijke zee van bloemen. 

We herkennen geneeskrachtige kruiden, vooral de rode zonnehoed springt eruit. Het vorig jaar kregen we het advies een of twee bloemen op jenever te zetten. Een probaat middel tegen griep en verkoudheid, werd gezegd.

Boven de planten fladderen vlinders en zoemen insecten. Opgegroeid met een vader die uit liefhebberij wilde planten determineerde in Venlo en omgeving, genieten we. Niet alleen trouwens van de flora en insecten, maar ook van de rust. De stilte is onwerkelijk, hoe heerlijk moet het zijn om hier een boek te lezen.

De BuitensteBinnenTuin is door VieCuri echter bedoeld om een alternatieve, aangename manier van wachten te creëren. Een ‘wachtverzachter’, zogezegd. Door de patiënten afleiding te bezorgen, gaan ze op een andere manier het gesprek met een specialist in. Er wordt onderzocht wat de invloed is van de BuitensteBinnenTuin. Gekeken wordt of patiënten die de tuin in zijn geweest het consult anders beleven dan patiënten die de tuin niet in zijn geweest. Natuur heeft een positieve invloed op het welbevinden van patiënten met stress, is de achterliggende gedachte van de ontwerper van de tuin Jean Henkens, parkbioloog en landschapsarchitect. Hij is er rotsvast van overtuigd dat er niet alleen plekken moeten zijn waar je je handen kunt wassen, maar dat er daarnaast ook oorden moeten bestaan waar je de geest kunt verfrissen. De BuitensteBinnenTuin is zo’n locatie.

(Met dank aan Liset Spreuwenberg)

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl. 

De Halte XXL van woensdag 23 juli 2025 - Een mural als hommage

- door Sef Derkx -

 Om thuis te komen moet je eerst weggaan. Een Cruyffiaanse wijsheid, waar geen speld tussen te krijgen is. De expeditie vandaag gaat naar Tegelen. Met de trein heen, met de bus terug. Het is een dag met brutaal, onbehouwen licht. Hoogzomer. Het colbert gelukkig thuisgelaten, de zonnebril helaas ook. 

Doel van de tocht is de schoorsteen van het ketelhuis van de enkele jaren geleden gesloopte Martinushof. Tot 1983 was in het pand ziekenhuis Sint-Willibrordus gevestigd. Het werd gesloten nadat het Sint Maartens Gasthuis was geopend, het huidige Viecuri. Terzijde, op de kraamafdeling van het Tegels ziekenhuis zijn generaties Venlose kinderen ter wereld gekomen. In hun paspoort stond vroeger bij geboorteplaats ‘Gemeente Tegelen’ vermeld. Niet iedereen was er gelukkig mee.    

Bij de sloop van Martinushof is besloten om de schoorsteen te laten staan. Terecht, ondanks het ontbreken van een officiële monumentale status. De schoorsteen uit 1964 is namelijk karakteristiek en beeldbepalend voor Tegelen. Hij is opgetrokken in twee kleuren baksteen en heeft versieringen in het metselwerk. De vormgeving is zorgvuldig en architectuurhistorici herkennen stijlkenmerken van de Delftse School. De architectuur van de Delftse School heeft de wederopbouw in Nederland na de Tweede Wereldoorlog in sterke mate beheerst.

Dan is er nog de vierkante vorm. Voor de regio heeft de schoorsteen daarmee een relatieve zeldzaamheidswaarde. Aan de noordzijde zijn klimijzers bevestigd. Alleen al het idee dat er iemand over deze constructie naar boven klimt, zorgt voor een acute aanval van hoogtevrees van een ongekende intensiteit. Wie het fijn vinden dat er niemand naar boven komt, zijn ongetwijfeld de vleermuizen. Voor de diertjes zijn in de schoorsteen voorzieningen getroffen, zodat ze er aangenaam kunnen vertoeven.

De Haarlemse autodidacte kunstenaar Sidney Waerts heeft onlangs een muurschildering op de betonnen onderkant van de schoorsteen aangebracht. Murals hebben onze interesse, op steeds meer plekken in de gemeente Venlo verfraaien ze de omgeving. Inmiddels al min of meer iconisch is de prachtige muurschildering, die sinds 2021 de grijze, betonnen muur siert aan de achterzijde van Theater Maaspoort. De creatie van Sidney Waerts heeft het interessante industriële verleden van Tegelen tot thema. Het kunstwerk is, hoewel fors van omvang, ingetogen qua stijl en kleurgebruik. Het is een poëtische, melancholische  hommage aan de inwoners die in de industrie werkzaam zijn geweest.  Zonder meer een aanwinst. 

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.