donderdag 2 oktober 2025

De Halte XXL van woensdag 1 oktober 2025 - Geloftes aan Maria

- door Sef Derkx/ beeld via Delpher en Wikipedia -

 Het is inmiddels vertrouwd: met de trein naar Tegelen, een wandeling door de geboorteplaats van mijn moeder naar het Wilhelminaplein en daar de bus terug naar Venlo. Op de eerste dag van de astronomische herfst is het weer wondermooi. De expeditie gaat vandaag naar een bijzonder Mariabeeld. In Tegelen heerst onvrede over het groen rond het monument. Velen vinden dat het perkje aan de Raadhuislaan er verwaarloosd bij ligt. De reactie van de gemeente is voorspelbaar: de wildgroei verhoogt de biodiversiteit. Als wij er zijn, is de plek afgezet met hoge hekken en wordt er hard gewerkt.

De sculptuur van Charles Vos uit 1948 verdient een mooie omgeving. De cultuurhistorische waarde is bijzonder groot. Het beeld is nauw verweven met de oorlogsgeschiedenis van Tegelen én de vastelaovestraditie. Tegelen werd in het najaar van 1944 overspoeld door Venlonaren, die de bombardementen waren ontvlucht. Er was nauwelijks meel om brood te bakken en de evacuatie van Tegelen dreigde. Op Tweede Kerstdag 1944 deed een groep inwoners drie plechtige geloftes aan Maria.



Wanneer Tegelen gespaard zou blijven voor oorlogsrampen, zou er vijfentwintig jaar geen vastelaovend meer gevierd worden. Bovendien zou als dank een pelgrimage naar een Maria-bedevaartoord worden ondernomen en zou er een beeld geplaatst worden van Maria. De geloftes werden in 1946 zelfs door de gemeenteraad bekrachtigd.

De sculptuur uit Portland-kalksteen kwam er dus. Het plaatselijk nieuwsblad beschreef de symboliek als volgt: ‘De hele houding van de ranke Mariafiguur – de naar achteren gestrekte rechtervoet, de wapperende hoofddoek en de golvende lijnen der kleding – spreekt van een te hulp snellen. Alsof O.L. Vrouwe zich haast om de dreigende onheilen van onze plaats af te weren. Het Kind Jezus drukt Tegelen (voorgesteld door het wapen onzer gemeente) aan Zijn hart als om aan te duiden dat Tegelen Hem na aan het hart ligt.’ Op de sokkel staat de tekst: ‘Door U heeft Hij onze vijanden vernietigd.’

Ook de andere gelofte werd ingelost, die van een pelgrimage naar een plek met een bijzondere verering van Onze Lieve Vrouw. Het werd kapel In ’t Zand in Roermond. Maar ja, dan was er nog de derde gelofte. Deze lag als een molensteen om de nek. Vijfentwintig jaar geen vastelaovend vieren. Het was te veel gevraagd. Grote groepen Tegelenaren gingen vanaf 1946 naar de Venlose vastelaovend. In 1951 werd de gelofte ingetrokken, waarna D’n Oeles werd opgericht. Op 17 november van dat jaar presenteerde de vereniging de eerste zitting.

(Met dank aan Jos Wolbertus)

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.