Van nul tot nu van woensdag 6 maart 2024 - Ontboezemingen over de oorlog

- door Albert Lamberts - 

Voordat op 1 maart 1945 Amerikaanse tanks vanaf de Kaldenkerkerweg Venlo binnen rolden hadden er natuurlijk aan de andere kant van de grens de nodige gevechtshandelingen plaats gevonden. Opmerkelijk genoeg was men in Venlo vrij goed op de hoogte van wat er zich enkele kilometers oostwaarts afspeelde. In nummer 124 van de 1^e jaargang van het Venlo’s Mededelingenblad werd vrij gedetailleerd verslag gedaan van de confrontaties aan het Westfront en aan het Oostfront, maar bovendien werd ook een fragment van een rede van de Nazi-propaganda-minister Joseph Göbbels afgedrukt. Datum van verschijnen 1 maart 1945, een voor Venlo historische datum.

Op die donderdag 1 maart konden de in Venlo achtergebleven inwoners – velen waren geëvacueerd naar de noordelijke provincies – in het Venlo’s Mededelingenblad het volgende lezen: Het Amerikaanse 1^e leger is op drie plaatsen de Erft overgestoken. Neus, Keulen en de Rijnbrug bij Düsseldorf liggen onder Am. Geschutsvuur. Door het oversteken van de Erft dringen de Amerikanen door in de eerste verdedigingsgordel voor Keulen. De soldaten Sender West meldde gisteravond, dat door de doorstoot bezijden München Gladbach in de richting van Venlo de stellingen der Duitsers aan de Maas steeds meer met overvleugeling werden bedreigd.

Inmiddels namen de Amerikanen tal van Duitsers gevangen en, zo berichtte het Mededelingenblad, er zijn geweldige geallieerde tankmassa’s in de strijd geworpen, die alles in puin schieten en iedere Duitse weerstand oprollen.

Terwijl Göbbels in Berlijn beweerde, dat de Duitsers zouden winnen als ze maar volhielden, werd Venlo bevrijd.

Vooraf gegaan en begeleid door geallieerde soldaten worden deze jeugdige Duitsers de stad uit geleid (foto collectie Albert Lamberts)

Van de laatste oorlogsmaanden werd door tal van Venlonaren in even zovele dagboeken melding gemaakt. Paters van de domimicanen, broeders van de Orde Van O.L. Vrouw Onbevlekte Ontvangenis en vele particulieren als Eugénie van der Grinten, Gijs Bertels (onder pseudoniem Martin Blondel, oud-hoofdredacteur van de plaatselijke krant en betrokken bij de hulpverlening) in Die Swaere Noodt, Mia van Lokven in Drie bewogen maanden, oktober, november, december 1944 in Venlo, J. van den Burgt in Van Licht tot Duisternis, enz. schreven over de laatste maanden van de oorlog. Het zijn vaak aangrijpende teksten over de zwartste bladzijde in de geschiedenis van Venlo.

Weer anderen als Karel Haanen en Eugène Laudy vertrouwden hun emoties in dichtvorm aan het papier toe.

Heel bijzonder zijn de vele gedichten en liedjes van Venlonaar J. Rutten.

Bijvoorbeeld: 1940 Erm Vendelo 1945. Een couplet luidt:

Och Vendelo, mien vaderstad

Wie dueds, wie triest dit kleid

God, help os drage, sterk os in,

In dit al te groëte leid.

En zijn liedjes over de evacuatie. Zoals Venlo in ballingschap, geschreven op 17 januari 1945:

Als een bange droom bij dag en nacht

Zoo vervolgde ’t ons reeds maanden

Wij, die in den kelder van ons huis

Ons, o zo veilig waanden

Wij smeekten en wij baden God

Dat toch ’t getij mocht keren

Voor dit leed Hij ons bewaren zou

Voor de ramp van ’t evacueeren.

(Met dank aan Jacques van Daelen)

Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.