- door Pieter Duijf/ foto's auteur -
In de pauze stonden er altijd enkele zware ijzeren kratten klaar in de hal van de kleuterschool. Deze kratten waren gevuld met kleine flesje met verse melk, gebracht door een plaatselijke melkboer. De kleuterschool stond in mijn kleutertijd op de plek waar nu het complex De Vier Torens staat.
Ik heb het over eind jaren vijftig. Daarvóór was de school in gebruik als de jongensschool. De meisjesschool bevond zich aan de overkant van de Kloosterstraat op de hoek met de Veerweg. Naderhand was de vroegere Andreasschool nog jaren in gebruik als De Kiésstolp, het gemeenschapshuis.
Om beurten mochten we met een kleine ijzeren priem een gaatje in het zilverkleurige aluminium dopje prikken. Dat gaatje was om een rietje doorheen te drukken. De gebruikte dopjes werden verzameld in grote zakken. Die waren voor de missie, vertelden de kleuterjuffen ons met een strenge blik. Ik vroeg me lange tijd af wat die arme hongerige Afrikaanse kindjes in godsnaam met die dopjes moesten doen. Je kon er eigenlijk niets mee, behalve dan dat je ze tot een propje samen kon knijpen. Thuis werden de dopjes ook bewaard. Ze zaten niet alleen op melkflessen, maar ook op de flessen yoghurt en andere lekkernijen van zuivel.
Later werd het me duidelijk dat die dopjes in Nederland werden gerecycled om er bijvoorbeeld nieuwe dopjes van te maken. De opbrengst werd besteed in Afrika en andere armlastige continenten en landen, waar onze missionarissen en missiezusters voor de klas stonden. Van het geld kon men niet alleen godsdienstlessen geven aan deze ‘heidenen’, maar zelfs ook schoolgebouwtjes neerzetten. Het enige goede geloof was namelijk het katholieke geloof, zo predikte men.
‘Met melk meer mans!’ luidde de reclameslogan in die dagen. Het was volle vette melk. Halvolle en andere lichtere varianten bestonden nog niet. Na de oorlog ontstond er een steeds groter wordende melkplas. Onze koeien produceerden te veel. Dus werd er ook meer en meer kaas en boter van de resterende melk gemaakt. De overproductie was het dubieuze resultaat van subsidies in het kader van afspraken die zijn gemaakt in het gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid. Boeren kregen een minimumprijs voor hun melk en bleven hun vee maar ‘uitmelken’, ook toen er minder vraag meer was naar zoveel melk en boter.
Het Nederlandse Zuivelbureau nam Dimitri Frenkel Frank in de arm. Deze bedacht de stripheld Joris Driepinter. De verhaaltjes werden geschreven door Mies Bouhuys. Echter, de melkplas werd niet kleiner maar groter. De boterberg groeide navenant. Het overschot was gigantisch, niet alleen in ons land maar in de gehele Europese Unie. Er kwam goedkope zogeheten ‘kerstboter’. De exportsubsidies werden opgeschroefd. Ook werden er in de jaren tachtig melkquota ingevoerd, zodat er niet tot in het oneinde geproduceerd mocht worden. In 2007 ontstond er zowaar een zuiveltekort, waardoor in 2015 de melkquota konden worden afgeschaft.
Om de vaderlandse kaas in het buitenland en met name bij onze oosterburen aan de man te brengen zag begin jaren zestig een bevallige Frau Antje het levenslicht. Het was een aanlokkelijke boerendochter in klederdracht. Actrice Kitty Janssen was de verpersoonlijking van de eerste Frau Antje. Het bleek een gouden greep. In Duitsland genoot Frau Antje een ongekende populariteit. De kaasexport steeg zienderogen van 28.000 ton in 1954 naar 200.000 ton in 1992.
Op beurzen en andere evenementen werden busladingen vol met Frau Antjes losgelaten. Ook in Velden kenden we een Frau Antje in de persoon van Marianne Litjens. Marianne was jong, mooi en blond. Ze werkte een poos bij ons als hulp in de huishouding. Velden en ook Nederland bleken echter te klein. Marianne was iemand van de wereld. Haar vader en broers hadden een eigen betonfabriek aan de Schoolstraat, waar stoeptegels en trottoirbanden werden gemaakt. Af en toe mocht ik mee in de ‘kiepwagen’ om gele zand op te halen in de grintafgravingen in Arcen. In Duitsland prijsde Marianne de ronde kazen aan op beurzen en andere evenementen.
Daarna reisde ze als stewardess over onze aardkloot. Tegenwoordig woont ze al bijna een mensenleven lang in Engeland en is ze bovenal een trotse moeder en oma…
Reageren? Stuur Pieter Duijf een e-mail: piedu12@yahoo.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten