- door Albert Lamberts/foto's gemaakt in het nieuwe museumpje van De Luif, waar de geschiedenis van Venlo als vestingstad het thema is -
De vesting Venlo was van geen betekenis meer, zo bepaalde koning Willem III in 1867. De slopershamer maakte weldra overuren, zo gretig stortten de Venlonaren zich op de ontmanteling van de vestingwerken, die in de loop der eeuwen steeds meer als een beknelling werden ervaren. Het toenmalige Dagblad voor Noord-Limburg blikte op 27 mei 1967 terug op de eerste maanden na het verlossende Koninklijke Besluit van een eeuw eerder.
De krant schreef: Vanzelfsprekend is Venlo niet van de ene dag op de andere van vestingstad tot open-stad geworden. De krant drukte bij het – korte – artikel een groot aantal foto’s en een plattegrond af uit de tijd, dat de stadsmuur nog helemaal overeind stond; de bakstenen muur met op bepaalde afstanden de torens en met in alle vier de windrichtingen een stadspoort. Aan de buitenkant van de stadsringmuur werd een diepe gracht aangelegd. De krant schreef: Naar gelang de krijgskunst vorderingen maakte werd het nodig geacht de verdedigingswerken te verbeteren. Dit onder meer door het aanleggen van een aantal bastions en forten, o.a. Ginkel, St. Michiel en Beerendonck).
De namen zijn nog wel bekend, maar fysieke resten zijn er nog nauwelijks en die er nog zijn worden voor het grootste deel aan het oog onttrokken, omdat zij onder de oppervlakte liggen. Collega-schrijver Sef Derkx schreef onlangs een artikel over Villa Maryke in het Wilhelminapark. Ik mocht eens vanaf het dak van deze villa zelf de nog steeds zichtbare en onmiskenbare contouren waarnemen van het voormalige fort Ginkel. Een er naast gelegen andere villa heeft de naam Huize Ginkel en in Venlo kennen we bovendien nog de Ginkelstraat. Fort Sint Michiel staat al jaren in de belangstelling na opzienbarende blootleggingen van imposante vestingmuren en de naam Beerendonck leeft voort in het bejaardenhuis aan het Julianapark. En voor de rest?
Aan de Maas bleef lange tijd een groot stuk stadsmuur overeind, omdat er woningen tegenaan waren gebouwd, zogenoemde muurhuizen. Dat stukje stadsmuur maakte deel uit van de stadsmuur, die dateerde uit de veertiende eeuw. Het kleine restant kreeg de naam De Luif. (In vroeger tijden beschutten luifels de ter plaatse aangeboden viswaar, vandaar de naam de Luif.) De huizen werden bij de bombardementen in de herfst van 1944 verwoest, maar het oude stukje stadsmuur hield dapper stand. In de loop van de jaren werd het diverse malen gerestaureerd om algeheel verval tegen te gaan en sedert kort is er een prachtig klein museum in gevestigd. In dit - laat me het gemakhalve maar zo noemen – Luifmuseum kunnen de bezoekers kennis nemen van de ‘vestinggeschiedenis’ van de stad en tevens liggen er enkele kanonnen. Daarover wist de krant van 27 mei 1967 te melden: Dit vestinggeschut heeft in de zestiende eeuw meegeholpen bij de verdediging der stad. Daarna hebben deze kanonnen jaren lang dienst gedaan als meerpalen bij de oude Venlose haven. Toen deze haven rond 1930 werd vernieuwd vond men dit geschut.
En dan is er dus nog dat grotere restant van de stadsmuur in de tuin van het voormalige dominicanenklooster. In het begin van deze eeuw is de muur aan de kloosterzijde al geconserveerd en momenteel staat ook restauratie van de buitenkant van de muur – het deel dat aan de buitenzijde van de stad bescherming moest bieden – op het programma. Bouwhistoricus Hein Hundertmark heeft verleden maand bouwhistorisch onderzoek verricht en op basis van zijn bevindingen zal binnen afzienbare termijn de restauratie ter hand worden genomen.
Als ik de opmerking mag maken: gelukkig gaat Venlo thans iets zorgvuldiger om met de nog weinige overblijfselen van zijn roerige geschiedenis. Jammer dat de prachtige stadspoorten zijn gesloopt. Jammer, dat van de voormalige vesting zo weinig nog rest. Suggestie: mogelijk opnieuw aanbrengen van de belijning daar waar de stadsmuur stond. Zo’n belijning maakt toch weer iets van het vestingverleden zichtbaar. Kan ook het verband met de restanten beter worden gelegd.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten