- door Albert Lamberts/ foto's auteur -
Op vele plaatsen in Limburg hebben in de voorbije weken herdenkingen plaatsgevonden van de watersnoodramp, die onze provincie precies een jaar geleden trof. Ook in België, Frankrijk en Duitsland, waar nog veel dodelijke slachtoffers te betreuren waren, herdacht men de ramp, die behalve tientallen mensenlevens ook nog eens gigantische schade tot gevolg had. Venlo hield het in 2021 over het algemeen droog, maar in het verleden deelde de stad royaal in de watermisère.
Natuurlijk, we herinneren ons nog allemaal goed hoe met Kerstmis 1993 de Maas buiten zijn oevers trad en voor veel ellende zorgde. En nog voordat de beschermingsplannen de tekentafel hadden verlaten sloeg de rivier twee jaar later andermaal toe.
Ach, die rivier. Ze bracht Venlo veel voorspoed, schiep de voorwaarde om de stad uit te laten groeien tot handelsstad van allure met zelfs volgens diverse geschiedschrijvers het lidmaatschap van het machtige Hanzeverbond tot gevolg. Het tol- en stapelrecht legde Venlo geen windeieren, maar ook in vroeger eeuwen liet de Maas zich meerdere keren als een onstuimige, niet te temmen en gulzige waterloop kennen.
Ik ben eens in de watergeschiedenis
van Venlo gedoken. Om kennis te nemen van de overstromingen in de negentiende
eeuw volstaat een wandeling naar de Parade. Daar, nummer 28, in de voorgevel
van café De Witte zijn vier plaquettes ingemetseld op het niveau van hoge
waterstanden. Twee verwijzen er naar overstromingen in de vorig eeuw: 1926 en
1993. Daar kennen we ook de beelden nog wel van, zeker van de overstroming in
1993.
Een ander vermeld jaartal –
in de bovenste plaquette, dus het hoogste waterpeil - is 1643 met daarbij een
aangegeven hoogte van de waterstand ter plaatse. Het toen nog jonge pand – het
dateert uit 1611 – stond zo ongeveer anderhalve meter onder water. Volgens een
schrijver in het blad De Maasgouw van januari 1881 bereikte de waterstand in de
Maas toen het hoogste peil ooit: 1643.
Waterstand op den 20 Januari van dit jaar is waarschijnlijk de hoogste, die de Maas
ooit heeft bereikt. Ter herinnering daaraan werd in de Noordzijde van den
Ronden Toren aan de Maaspoort (deel van Venlo’s ommuring) een gedenksteen gemetseld met dit opschrift:
A° 1643 ston
die Maas hy by op St. Antonis dach (Sint
Antonius Abt, 17 (!) januari), dat men
mennigh beclaghen sach.
En verderop verhaalt de
auteur over dezelfde overstroming: De
vloed kwam zoo hoog in de stad, dat men de Hel- en Maaspoorten nyet toe krygen
en conde, zoodat dáár buitengewone wachten moesten gesteld worden. Het waterniveau
op de Parade stond op 19,50 el boven Amsterdams Peil (AP), 9,5 el boven de
nulstand van circa tien el boven AP. Een el is oude lengtemaat en mat circa
zeventig huidige centimeters, dus het waterniveau stond een kleine zeven meter
boven normaal.
De vierde steen in de
gevel van Café De Witte is de laagst geplaatste en vermeldt geen jaartal.
Als elke overstroming van de Maas zou hebben moeten leiden tot een gedenksteen in de gevel van het café aan de Parade dan was het pand met zijn toch aanzienlijke hoogte wellicht niet hoog genoeg. Pakken we de laatste zeshonderd jaar. Overstromingen in 1409, 1445, 1450, 1463, 1483, 1565, 1571 – het water bereikte den 8 Februari eene ongekende hoogte – 1614, 1616 – een zuster van de Annunciaten schreef in haar kroniek: Hijer nae in December quam sulckenen overvloet van water, dat de Maas door de straeten van de stat liep, dat men met schuijten van het een Huijs in het ander moest varen, ende sy quam des avonts ook in ons cloester (het latere klooster van de Dominicanen), 1643, 1658, 1740 – het water trad tot driemaal toe in de stad - 1784, 1789, 1799, 1800 – men reed op schaatsen door de Maasstraat naar St. Urbanus - 1880, 1926, 1993, 1995. Buiten deze grote overstromingen waren er nog kleinere, die minder ingrijpend waren en ook godzijdank minder materiële schade veroorzaakten. Bijvoorbeeld in de zomer van 1980 en in februari 1984.
Wordt vervolgd.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten