De Inval op 10 mei 1940

- door Sef Derkx -

Nederland wordt in de vroege ochtend van donderdag 10 mei 1940 ruw wakker geschud uit de jaren dertig droom. Een droom van neutraliteit en vrijheid. Wat op die droom volgt, is een nachtmerrie. De Duitsers, onze oosterburen, zijn binnengevallen. Ze zullen Nederland overrompelen. Van de oostgrens tot het Noordzeestrand, een bezet land.

Om vijf over drie in de vroege uren van die tiende mei 1940 vertrekt vanuit station Lobberich een gepantserde trein. Op de wagons zijn mitrailleurs gemonteerd. Het voorspelt weinig goeds. Via Kaldenkerken rijdt de Sonderzug de grens over. In het wachthuisje bij de Vierpaardjes ziet de wachtpost de onaangekondigde trein door het sein rood rijden. Over en weer wordt geschoten. Niet veel later loopt de trein het station Venlo binnen. Duitse militairen rennen het perron op. De beoogde eindbestemming, de bruggen over de Maas, wordt niet bereikt. Nog niet.

Duitse militairen op de Stalbergweg (bron onbekend)

Bahnhof Lobberich (bron website Rheinische Post)

Gelijktijdig met de Sonderzug trekken eenheden Duitse militairen met motors en fietsen de grens over. Richting Maasbruggen.

In de kazemat zuid op de Blerickse Maasoever ziet sergeant Philip Boeser om kwart over vier militairen de brug op komen lopen. Een van hen klimt omhoog naar een niet meer gebruikt ontstekingskastje. Boeser aarzelt niet en drukt de knop van de ontsteker in. De beide bruggen met de Duitse overvalploeg vliegen de lucht in. Het is exact zeventien minuten over vier. Even later krijgt Boeser de telefonische opdracht: ‘Volhouden, de verdere gevechtsontwikkelingen afwachten, de Engelsen en Fransen zijn onze bondgenoten.’

Versperringen worden geruimd door Duitse militairen, waarschijnlijk bij Venlo (bron onbekend)

De Duitse soldaten, die proberen de bruggen in te nemen zijn de eersten die hier een oorlogsgraf krijgen. Jonge mannen nog, vaders misschien, zonen en broers, geliefden, vrienden… dood. Dood voor wat eigenlijk? Elk oorlogsgraf is een aanklacht… tegen oorlog en een pleidooi voor vrede.

Soldatengraven in Wilhelminapark (collectie Gemeentearchief Venlo)

Pogingen om bij Venlo de Maas over te steken mislukken aanvankelijk. Met de Duitsers aan de Venlose kant van de Maas ligt Blerick in de frontlinie. Hals over kop brengt de bevolking zich in veiligheid.

Luchtfoto Sint-Josephklooster (van: www.hktegelen.nl)

Tekening uit kloosterarchief (van .zusters-goddelijke-voorzienigheid.nl)

De zusters van de Sint-Josephklooster in Steyl bidden in de nacht van 9 op 10 mei 1940 voor vrede. Als de Godslamp wordt uitgedoofd, maakt de kapel een troosteloze indruk. Duitse soldaten melden zich aan de poort om te vragen naar de Maas. Het veer Steyl-Baarlo is midden op de Maas met explosieven tot zinken gebracht om zo de Duitse opmars te bemoeilijken. Het mag niet baten. De bezetter steekt de Maas over naar Baarlo, schakelt de kazematten van de Nederlandse Maaslinie uit en legt binnen enkele uren een pontonbrug aan.

Pontonbrug Duitsers bij Steyl, mei 1940 (particuliere coellectie).

De Duitse troepen die bij Arcen binnenvallen, trekken vlot op en zijn om half vijf in de Kerkstraat. Rond zeven uur begint de aanval op de stellingen op de westoever van de Maas. De kazematten worden beschoten. Onder dekking van mitrailleurvuur steken Duitse soldaten in rubber bootjes, met pontons en een grote aluminium boot de Maas over.

In Velden is de weerstand groter. De Nederlandse grenswachtposten weten tijdig de Maas over te komen. Duitse rubberbootjes worden door een schot tot zinken gebracht. De gesneuvelden worden op de oevers van de Maas begraven met een eenvoudig kruis boven het graf, een kapot geweer of doorschoten helm als heldenteken. Veldenaren die het gezien hebben, vertellen ’s avonds over 28 graven in het Vorst, bij het veer en in Hasselt. Er wordt hevig gevochten, maar de overmacht is te groot.

Duitse militair bij Maasbruggen, mei 1940 (particuliere collectie)

De verdediging bij de Maasbruggen in Blerick wordt vanuit het noorden en zuiden door de Duitsers opgerold. In de eerste uren van 11 mei 1940 is de weerstand gebroken. Neutraliteit en vrijheid zijn naïeve illusies gebleken, breekbaar als porselein. In 1940 liggen ze in scherven op de grond. In het stadhuis installeert zich een Duitse Ortskommandant. De eerste Duitse bekendmakingen worden verspreid. Er is een nachtelijk uitgaansverbod, ramen moeten worden verduisterd en iedereen is verplicht zijn vuurwapens in te leveren. Ook wordt die dag de Duitse Tijd ingevoerd.

Exacte locatie in gemeente Venlo onbekend, 10 mei 1940 (collectie Jacques Gerards)

Op 10 mei 1940 heeft de Duitse ambassadeur in Den Haag, graaf Julius von Zech-Burkersroda, een telegram overhandigd aan de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Eelco van Kleffens. Het is een de facto oorlogsverklaring. In het telegram wordt het Venlo-Incident genoemd als rechtvaardiging voor de aanval.

Graaf Julius von Zech-Burkersroda (bron: Wikipedia)

Duitse Rijksregering aan de Nederlandse regering, Den Haag, 10. Mei 1940: 

Nederland heeft zijn neutraliteit niet gerespecteerd. Het incident bij Venlo van 9 november dient met name als bewijs hiervan, waarbij Britse inlichtingenofficieren op Nederlandse bodem opereerden, samen met een officier van het Nederlandse leger, om een aanslag op het Duitse Rijk voor te bereiden. Daarmee werkten Nederlandse instanties in het geheim samen met Groot-Brittannië tegen Duitsland en braken ze de Nederlandse neutraliteit. De rijksregering heeft onweerlegbaar bewijs voor een dreigende inval van de troepen van Engeland en Frankrijk in België, Nederland en Luxemburg, die al lang is voorbereid met de kennis van de regeringen in Den Haag en Brussel, met als doel van daaruit een opmars tegen het Ruhrgebied te voeren. Gezien deze acute dreiging is het Duitse Rijk genoodzaakt zijn eigen veiligheidsmaatregelen te nemen.

Hiervoor wordt de inzet van een enorme Duitse troepenmacht in gang gezet. Elke weerstand is volkomen zinloos. In geval van verzet garandeert Duitsland de integriteit van de Europese en overzeese bezittingen van Nederland en het voortbestaan van de dynastie. Anders zouden het land en zijn staatsorde echter het risico lopen volledig te worden vernietigd. De Rijksregering dringt er daarom bij de Nederlandse regering op aan om het volk en de strijdkrachten onmiddellijk op te roepen om alle weerstand op te geven en onmiddellijk contact op te nemen met de Duitse militaire commandanten om verder bloedvergieten te voorkomen.

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.