De Halte XXL van woensdag 21 mei 2025 - Kamp Steyl

 - door Sef Derkx -

Steyl is met afstand onze favoriete bestemming voor De Halte. De busreis met lijn 66 is comfortabel; we hebben nog nooit meegemaakt dat er geen zitplaatsen waren. Deze maanden zijn we vaak op Steyl, omdat het kloosterdorp feestviert. In 1875 arriveerde de Duitse priester Arnold Janssen er, het begin van stormachtige ontwikkelingen. Het ‘Klein Vaticaan van Limburg’ is heden ten dage van grote cultuurhistorische waarde. Het is dé monumentale parel in de gemeente Venlo.  

Zijgevel voormalige kloosterdrukkerij (foto auteur)

Op weg naar de kloosterbegraafplaats passeren we de voormalige drukkerij. Deze werd gebouwd tussen 1893 en 1898 en was van meet af aan een van de meest geavanceerde drukkerijen van Europa. Voor de religieuzen van Steyl was het gedrukte woord een belangrijk instrument om geloof en missie-ideaal te verspreiden. Al in de beginjaren stond in het Missiehuis een drukpers. Voor de inzegening  was een fotograaf uitgenodigd. Helaas, zijn foto’s mislukten. Een jaar later kwam een volgende fotograaf. Deze slaagde wel in zijn missie. Hij trad zelfs in in het klooster. In een deel van de voormalige drukkerij is heden ten dage het Wereldpaviljoen gehuisvest, waar jongeren op speelse wijze in contact komen met andere culturen. Het grootste deel van het gebouw staat echter leeg en wacht op een nieuwe bestemming.

Bewakers en ander personeel van het bewarings- en verblijfskamp in Steyl (bron: Heemkundige Kring Tegelen). Van links naar rechts Smeets (?), Ambaum, Feyen (bewaker), Cruysberg, Engelen (bewaker), Stoffels, Wilbers, Janssen (bewaker), Van Abcoude (hoofd administratie), Bloemers, Elias, Kreykamp (bij-kok), Beurskens, Thijssen en Peters.

We maken een sprong van tachtig jaar in de tijd. Nederland was bevrijd van het nazi-juk. Velen werden gearresteerd op verdenking van collaboratie. De politiebureaus puilden uit. In Venlo werden deze zogenoemde politieke delinquenten ondergebracht in de Deutsche Schule aan de Julianastraat. Daar was al snel ruimtegebrek. De kloosterdrukkerij in Steyl stond leeg en werd ingericht als Kamp Steyl. Vanaf 1 juni 1945 arriveerden er de eerste gevangenen. Het gebouw was zwaar beschadigd en was krap bemeten voor de soms meer dan 750 gedetineerden. Niet alleen de sanitaire voorzieningen waren volstrekt onvoldoende, er was een gebrek aan alles: tafels, stoelen en banken, slaapgelegenheden en keukenbenodigdheden. Kamp Steyl moest zichzelf bedruipen. De bewoners verrichtten dwangarbeid buiten het kamp. Mits ze over kleding en schoenen beschikten, hetgeen vaak niet het geval was. Het regime was bijzonder streng.  Eind 1945 werden er verbeteringen aangebracht in de mensonwaardige omstandigheden. Er kwamen meer closetpotten, urinoirs, kranen en wasbakken. Tussenmuren zorgden voor privacy. In januari 1946 werden de vrouwelijke gedetineerden vrijgelaten of overgeplaatst. Mannelijke bleven er tot en met oktober van dat jaar.

Onze collega Gerrit van der Vorst, naar wie onze dank uitgaat, schreef eerder een serie interessante blogs over Kamp Steyl. Te vinden: Floddergatsblog: Zoekresultaten voor Kamp Steyl en Floddergatsblog: Zoekresultaten voor Kamp Steyl.