(door Sef Derkx)
Hoogwaterhuis in de jaren dertig (website Rijksdienst voor het cultureel erfgoed)
Het is de eerste zomerdag van 2020. We fietsen in hemdsmouwen door Hasselt, een buurtschap tussen Velden en Lomm. We zijn op weg naar een bijzonder rijksmonument, het Hoogwaterhuis met de kapel van Sint-Anna. We kennen het alleen van twee verstilde foto’s uit de jaren dertig.
Hoogwaterhuis in de jaren zestig (particuliere collectie)
In de jaren 1995-1996 transformeerde het van een schrijnende bouwval tot een cultuurhistorische parel. De grote man achter de restauratie is Hai Gout, hoeder van veel architectonisch erfgoed. Het Hoogwaterhuis dateert uit de achttiende eeuw. Maar, legt Gout uit, bij de restauratie zijn eiken balken en delen van een fundering teruggevonden van een ouder vakwerkhuis. Hai Gout: ‘In 1547 en 1571 kampte het Maasdal met hoogwater. Ik denk dat in die periode de voorloper van het Hoogwaterhuis is gebouwd. De eigenaren van de nabijgelegen Hansenhof hebben in de achttiende eeuw het huidige pand gebouwd, waarbij dus materiaal van het afgebroken vakwerkhuis is hergebruikt. Als de Maas buiten haar oevers kwam, werd het vee in het Hoogwaterhuis gezet. Om de meter is daarvoor een ring aangebracht. De jonge jongens en de knechten sliepen op de zolder boven het vee. De families gingen naar de dorpskern van Velden, in de hoop zo droge voeten te houden.’
Restauratie Hoogwaterhuis (collectie Hai Gout)
Het Hoogwaterhuis lag op een zandbult. Op een van de foto’s van de
jaren dertig is dit nog duidelijk te zien. De fotograaf heeft aan de voet van
de bult een jongetje geposteerd om het verschil in hoogte te accentueren.
Helaas is het eeuwenoude cultuurlandschap naar de knoppen geholpen. Hai Gout weet
hoe het gekomen is en vindt het nu nog steeds jammer. In de jaren zeventig van
de vorige eeuw heeft de toenmalige gemeente een bedrijf de vergunning verleend
om het land op te hogen met puin en grond. 
Hoogwaterhuis in huidige staat (particuliere collectie)
Het Hoogwaterhuis is uiterst zorgvuldig gerestaureerd. Op één detail na. Hai Gout. ‘Het dak bestaat uit pannen met bovenop een rietmuts. Oorspronkelijk was dat een stromuts, later golfplaten. Veertien jaar na de restauratie is het riet vervangen. Een monument blijft onderhoud vergen.’ Aan de noordzijde van het Hoogwaterhuis is een kleine uitbouw, de Sint-Annakapel. Het beeldje van Anna en haar dochter Maria is in 1995 gemaakt door een kunstenaar uit Bretagne. Voor de kapel staat een hagelkruis. Het bronzen corpus is door Hai Gout gekocht van slager Joosten uit Grubbenvorst: ‘Hij had het ooit als betaling gekregen voor een streng karbonaadjes, die eigenlijk zestig gulden hadden moeten kosten. Voor dat bedrag kon ik het corpus overnemen.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten