- door Sef Derkx -
Vandaag staat een bijzondere expeditie op het programma, waarvoor we naar bushalte Pelikaanstraat zijn gereisd. We gaan naar de Nieuwe Joodse Begraafplaats aan het Beatrixpark. Wie als nabestaande hier het graf van een familielid wil bezoeken, heeft een horde te nemen. De begraafplaats is namelijk altijd gesloten, niet alleen na zonsondergang. Het heeft slechts ten dele met zielenrust van doen. Joodse begraafplaatsen moeten het soms ontgelden. De gegronde vrees voor vernieling en ontwijding is de reden dat in Venlo een ketting met slot door het hek is gehaald. Grafschennis, je houdt het niet voor mogelijk. De angst ervoor is echter reëel.
Bij de gemeentelijke Buitendienst aan het einde van de Hulsterweg leen je de sleutel van het slot, waarmee je de begraafplaats kunt openen. Die breng je natuurlijk ook terug. We prijzen ons gelukkig dat Heleen en Gerrit van der Vorst op deze morgen de sleutel al hebben opgehaald. Beiden onderzoeken al jarenlang de joodse geschiedenis van Venlo en publiceren erover. Ze maken zich sterk voor het onderhoud van deze historisch buitengewoon interessante plek. De eerste begraafplaats van het joodse kerkgenootschap van Venlo lag aan het Broekhofpad en was vanaf 1820 in gebruik. Niet ver ervandaan, aan de Ganzenstraat, wordt in 1887 een nieuwe begraafplaats aangelegd.
De eerste teraardebestelling vindt in dat jaar plaats. Een jaar later is er een openbare aanbesteding voor ‘het bouwen van een muur, ter omheining der Israëlitische begraafplaats’. De gemeenteraad verstrekt een subsidie van tweehonderd gulden. Voor de Joodse gemeenschap was een eigen begraafplaats van groot belang. Doden moesten begraven worden op een gewijde plek. De begraafplaatsen waren gesitueerd buiten de bebouwde kom. Overledenen werden gekleed in een wit katoenen gewaad, in een onbewerkte houten kist gelegd en bestrooid met wat aarde uit Israël.
Voor joodse graven geldt eeuwige grafrust, ruimen is strikt verboden. Wanneer er geen plaats meer is op een begraafplaats, zijn er twee mogelijkheden. Een uitbreiding op nieuwe grond of het bestaande perceel ophogen, zodat in de ophoging nieuwe graven kunnen worden gedolven zonder dat de oude geroerd worden. De grafstenen in Venlo hebben teksten en jaartallen in het Hebreeuws en Nederlands. Sommige zijn nauwelijks leesbaar. Ze zijn in de loop van de jaren verweerd. Maar op de website Het Stenen Archief staan foto’s van alle grafmonumenten, met de namen van leden van Joodse families die generatieslang in Venlo woonden.
We leggen steentjes bij de graven van Emanuel Maisonpierre en Helene Compris. Ze waren ondergedoken in Sevenum en daar begin september 1944 gearresteerd. Het echtpaar is enkele dagenlater vermoord bij de Venkoelen. In de voorstelling ... Eindelijk vrij! wordt ter nagedachtenis aan beiden stilgestaan bij hun levenseinde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten