maandag 9 november 2020

Reis naar het einde van de nacht - Hay Kortooms en Geert van Oorschot

 - door Sef Derkx -

De onvolprezen nieuwssite Venlo Vanbinnen meldt vandaag, dat na ruim zeventig jaar er op 31 december een einde komt aan voorheen Lektuur Kortooms, tegenwoordig opererend onder de naam The Read Shop.

Lektuur Kortooms, eind jaren zestig (particuliere collectie)

Ik ben een boekenliefhebber. Al vanaf mijn vroegste jeugd. Een dag zonder boek is geen dag. In bed moet ik enkele bladzijden lezen. Anders kan ik de slaap niet vatten. Vijftig jaar geleden kocht ik meestal boeken bij Hay Kortooms van Lektuurhallen Kortooms aan de Klaasstraat. Het was ook het verkooppunt van het jaren zestig tijdschrift Hitweek.

Verschillende afleveringen van Hitweek (particuliere collectie)

Het was een gezellige winkel en de eigenaar was een liberale man die prachtige verhalen had over vroeger, toen hij nog bibliotheekhouder was en leesportefeuilles rondbracht. Sommige klanten wilden graag De Lach en Piccolo lezen, bladen die in de benauwende jaren vijftig nog zeer gewaagd waren omdat er foto’s in stonden van dames in badpak of bikini. Voor Hay Kortooms was de levering ervan geen probleem. Om De Lach of Piccolo heen kwam een schutblad waarop stond dat het de Katholieke Illustratie was. Als hij met zijn motorbakfiets in de straat verscheen van de liefhebber van de pikanterieën, kwam deze al naar buiten hollen om besmuikt de leesportefeuille in ontvangst te nemen. 

Helschriksel met processie (1955), de winkel van Kortooms is aangegeven met rode pijl (foto Herman Hermsen)

Begin jaren zeventig was ik helemaal gegrepen door het boek Reis naar het einde van de nacht van de Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline. Ik had er een paperback van, maar wilde graag de gebonden editie hebben die ook bij uitgeverij Van Oorschot was verschenen. Hay Kortooms ogen twinkelden toen ik ernaar informeerde. Hij kende de gepatenteerde ruziezoeker Geert van Oorschot persoonlijk en zou het meteen bestellen. Ik moest maar even wachten. Hij liep naar achteren om te gaan bellen. Na enkele minuten kwam hij beteuterd terug. Van Oorschot had hem verteld dat hij geen ‘eendjes’ verkocht. Ik snapte er geen snars van. Kortooms legde uit dat de uitgever  geen eendjes bedoelde, maar eentjes. Hij verkocht gebonden edities van boeken alleen met de drie tegelijk. Mijn boekhandelaar vertelde dat hij de andere twee exemplaren van Reis naar het einde van de nacht van zijn levensdagen niet in Venlo zou kunnen slijten. Jammer dus. Toen ik enkele dagen later weer door de Klaasstraat liep, riep Kortooms me binnen. ‘Hij heeft het toch opgestuurd,’ deelde hij me triomfantelijk mee terwijl hij een sigarenkistje openmaakte waarin het boek zat. ‘En dit is het merk sigaren dat hij altijd rookt’. 

Geert van Oorschot mét sigaar (particuliere collectie)

Ik vroeg hoe hij wist wat de favoriete sigaar van Van Oorschot was. Nou, dat was een verhaal van lang geleden, begin jaren vijftig. De Amsterdamse uitgever reisde in het voorjaar en najaar per trein door Nederland om persoonlijk aan boekhandelaren zijn nieuwe titels aan te bieden. Tijdens een bezoek aan Venlo was het bij Lebesque aan de Lomstraat tot een handgemeen gekomen. De Venlose boekhandelaar had de uitgever voor communist uitgemaakt. De licht ontvlambare Van Oorschot was achter de toonbank gelopen, had de inkoper van Lebesque een oorvijg verkocht en was daarop de winkel uitgerend. Omdat hij bang was dat de politie erbij gehaald zou worden, was Van Oorschot naar Hay Kortooms gehold die toen nog zijn zaak had op het Helschriksel. Daar wachtte hij tot de avond was gevallen. De ene sigaar na de andere paffend van de zenuwen. Na sluitingstijd en beschut door de duisternis bracht Hay Kortooms de uitgever op de motorbakfiets naar het station, waar de trein naar Amsterdam al klaarstond. Het voorval had een hechte band gesmeed en daaraan was het te danken dat ik toch mijn gebonden exemplaar van Reis naar het einde van de nacht kon kopen in het sigarenkistje van Van Oorschot. Enkele jaren later beschilderde kunstenaar Peter Verheijden het kistje.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.



 

 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten