'Aevel' XL van 26 december 2020 - Cowboy Gerard

 - door Sef Derkx -

Van de maand december is tweede kerstdag mij het meest dierbaar. De aanloop naar Kerstmis is gaandeweg een door commercie voortgedreven onstuimige jacht geworden op knus, culinair en cadeautjes. Supermarkten puilen uit van overdaad. Door die overvloed aan luxe is er aevel een onderstroom gekomen van onbehagen. De ongemakkelijke gedachte van is het niet allemaal een beetje te veel van het goede?

Gerard Verkooyen (digitale bewerking Jos Deenen)

Op de middag voor Kerstmis liepen vroeger vanaf een uur of twee de cafés in de binnenstad langzaam vol. Als de winkels om vier uur gesloten waren, puilden ze uit. Vooral de echte kroegtijgers keken tegen Kerstmis op, omdat op eerste kerstdag alle cafés dicht bleven. De overwintering op Nova Zembla was verschrikkelijk geweest. Natuurlijk, dat was onomstreden. Een caféloze dag moest aevel ook gerekend worden tot deze Categorie Ontberingen van het Ergste Soort. De bodem onder het bestaan dreigde weg geslagen te worden. Die was pas terug als op tweede kerstdag de cafés weer opengingen. 

Interieur café Bonaparte (foto Martin Collin/collectie John Keulardz)

Daaraan denkend, doemt uit de nevelen van de tijd een bezoeker van Bonaparte op: Gerard Verkooyen.   

Gerard was een legendarische verschijning in de Venlose horeca van vijftig jaar geleden. Een tragische clown, gemangeld door het leven. In wezen aevel een aardige, humoristische man. Hij noemde zichzelf Cowboy Gerard, omdat hij enkele jaren in New York in een hotel had gewerkt. Zijn uitroep: ‘Don’t touch the office, sir!’ was een niet altijd goed te plaatsen kreet uit die tijd in de Verenigde Staten. Over de geluidsbox, die boven de bar hing in Bonaparte, waren tientallen slièpse van hem gedrapeerd. Aan de bar voerde hij vaak dezelfde act op. Hij stak een viltje tussen zijn neus en grote, zwarte bril en riep vervolgens: ‘Dokter Wismans, komt u maar!’  Wismans was destijds de dienstdoend oogarts in het gashoès. Een pilsje bestelde hij met: ‘Volgende zaak, deurwaarder.’ Hij speejde d’r neet in.

Cowboy Gerard in rode cirkel op de fotocollage van Jos Deenen voor het project Serzjant Paeper van het Zomerparkfeest en Twan Mientjes, 2006 (met dank aan Jos Deenen) 

De gemoedelijke Gerard was een Joris Goedbloed. Hij is enige jaren mijn gewaardeerde collega geweest bij het Gemeentearchief, waar hij werkzaamheden verrichtte ten dienste van de vele amateurgenealogen. Als vrijgezel was hij vaste klant in de automatiek aan de Picardie, die hij De Klaagmuur noemde. Hij trok er kroketten. Ze gingen in een servetje mee naar zijn kamertje. De volgende dag warmde hij ze op in een koekenpan. Cowboy Gerard keek huizenhoog op tegen de eendaagse sluiting met Kerstmis van Bonaparte. Zodra de cafédeur op 26 december weer openging, nam hij met twinkelende ogen en dórs wies onder de erm zijn vaste plaats aan de bar in. Met zijn eerste pilsje spoelde hij de eenzaamheid van de dag tevoren weg.

Boekje en CD 'Kersmis in Venlo', 2019  (ontwerp Studio Denk)

Op de vorige jaar verschenen cd Kersmis in Venlo staat het hartverscheurend mooie Dit is veur de stille minse van Bert van den Bergh:

Kersmis is veur de stille minse

Kersmis is veur de stille stad

Kos ik dich maar beej mich winse

Woel det Kersmis mich beej dich brach.

https://www.youtube.com/watch?v=X5OqT-PKgM0

Gerard Verkooyen was zo’n stille mins. In dit jaar van corona zijn er in onze stille stad vast en zeker stille minse. Ik hoop van harte dat de schrijnende eenzaamheid van eerste kerstdag vandaag minder zwaar op hen drukt.

Unne gooje roets &

Wies ’t aevel weer ens is in 2021,

Sef Derkx