donderdag 24 december 2020

De Halte XL van woensdag 23 december 2020 - De Vaegtès

 - door Sef Derkx - 

Hoeve De Vaegtès (collectie Jan Kessels)

We zijn vertrokken vanaf de halte bij Businesspark Noorderpoort. Businesspark voor het bescheiden bedrijventerrein klinkt ietwat ronkend, Noorderpoort is in historisch perspectief een raadsel. Venlo heeft immers nooit een Noorderpoort gekend en al zeker niet op deze plek. Aan de noordzijde van de voormalige vestingstad lag de Geldesepoort, ook wel de Helpoort genoemd. Niet te lang geklaagd echter over deze dwaze naamgeving. Als de bus van Arriva een eindje verder gereden is, komen we in De Vaegtès. Venloser kun je het niet krijgen. 

Bij de stadsontwikkeling na de Tweede Wereldoorlog werd hier een bedrijventerrein gerealiseerd. Destijds is voor de naam De Veegtes gekozen, ‘verhollandst’ Venloos. Waarschijnlijk was de achterliggende gedachte, dat De Veegtes voor niet-dialectsprekers makkelijker te lezen zou zijn op kaarten en aanwijzingsborden. Daar valt wat voor te zeggen. Over de oorsprong van het merkwaardige toponiem breken generaties onderzoekers zich het hoofd. Er zijn verschillende aannames, maar een eenduidige verklaring is nooit gevonden. Overigens kent ook Grubbenvorst en Helden een Veegtes.  

Detail Maaskaart, 1849 (collectie Gemeentearchief Venlo/met dank aan Jan Kessels)

Vanaf 1849 liet Rijkswaterstaat het stroomgebied van de Maas in kaart brengen. Met grote nauwkeurigheid zijn door de verschillende cartografen van dienst namen van boerderijen, landerijen en landschapselementen voor vergetelheid behoed. De verschillende kaarten vormen een onuitputtelijke bron van kennis en van inspiratie. Ten noorden van Venlo aan de kiezelweg richting Velden lezen we onder meer Zand Arabië, Aan den Koekoek en Veegtes. Het zijn namen van boerderijen en van de eromheen liggende landerijen. De Veegtes lag ongeveer op de plek waar heden ten dage Broekmans Patisserie te vinden is. 

Frontgevel De Vaegtès met erachter de steenfabriek (collectie Jan Kessels)

De karakteristieke hoeve bestond uit een voorhuis en achterhuis, die waarschijnlijk in verschillende perioden zijn gebouwd. In maart 1896 krijgt Gerard Görtjes toestemming om op het terrein een steenfabriek met veldoven te bouwen. De onderneming kreeg de naam Venlona. Verschillende vertrekken in de boerderij werden gebruikt als schaftlokaal en wasgelegenheid voor de medewerkers van de fabriek. De Veegtes kwam in 1909 in het bezit van de Burgerlijke Godshuizen. 

De Vaegtès met rechts steenfabriek (collectie Jan Kessels)

Eind jaren vijftig van de vorige eeuw is de boerderij afgebroken. De sloop stond helaas niet op zichzelf. Korte tijd later viel ook de iets verder gelegen monumentale Groethof onder de Venlose sloopkogel. Delen ervan dateerden uit de vijftiende eeuw. Eeuwig zonde. Wat rest zijn enkel foto’s van deze prachtige boerderijen in De Vaegtès.

Hoeve De Groethof (collectie Jan Kessels)

De Venlose sloopkogel (fotomontage Jos Deenen)

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.

      


Geen opmerkingen:

Een reactie posten