Maart 1945 - Venlo danst op de maat van de bevrijding

 - tekst Sef Derkx/foto’s collectie Arno van Heijster, tenzij anders vermeld; beeldbewerking en research Will Janssen -

We staan ook vandaag stil bij de bevrijding van de delen van de huidige gemeente Venlo op de oostelijke Maasoever. Die lang verbeide gebeurtenis voltrok zich tussen 1 en 3 maart 1945.

Blerick was al bevrijd op 3 december 1944. De Venlonaren, die niet onder dwang geëvacueerd waren door de bezetter, moesten tot 1 maart 1945 wachten voordat het uur van de bevrijding aanbrak. Tot die tijd bleef er om de frontstad gevochten worden tussen de Britten en de Duitsers. 

De bevrijders kwamen niet uit westelijke richting, maar uit het oosten. Rond vier uur in de middag trok het 784e tankbataljon, onderdeel van de 35e infanteriedivisie van het 9e Amerikaanse leger (Santa Fé) Venlo binnen via de Kaldenkerkerweg, in de veronderstelling dat het een Duitse stad was. Op 23 februari waren de Amerikanen al over de Roer Duitsland ingetrokken met de operatie Grenade en luitenant-kolonel George Dalia merkte pas later dat hij een Nederlandse stad binnenreed. Tegelen en Steyl volgden dezelfde dag. De achtergebleven Duitse soldaten gaven zich vrijwel direct over. Een dag later, op 2 maart 1945 dus, werd het Venlose Sint-Josephziekenhuis en de buurtschap 't Ven bevrijd. 

Limburg was bijna helemaal bevrijd. Alleen in de smalle strook ten noorden van Venlo tot en met Afferden waren de bevrijders nog niet verschenen. Op 2 maart gingen de Britten vanuit Siebengewald naar Bergen en Ayen. De Amerikanen trokken vanuit Venlo naar Velden op. De Veldense priesterstudent Lei Brueren woonde destijds in Venlo. Hij keerde als een van de eersten terug naar zijn geboortedorp. Arcen, ten slotte werd op 3 maart 1945 bevrijd.

Die gedenkwaardige dag was heel Limburg bevrijd. We schrijven gedenkwaardige en dat is onomstotelijk zo, maar of morgen deze historische gebeurtenis herdacht wordt door de provincie Limburg of de gemeente Venlo?

Wij doen dit met twee foto’s die de feestvreugde in het bevrijde Venlo illustreren  In de straten werd spontaan gedanst, wisten we uit de verhalen. De opnames die het laten zien, hebben in het bevrijdingsjaar een plekje gekregen in een fotoalbum van Jos van Heijster, eigenaar van een schoenenzaak op de hoek van Kleine Kerkstraat en Sint-Martinusstraat. Ze zijn momenteel in het bezit van zijn zoon Arno van Heijster.

Beeldreseacher Will Janssen scande ze en wist de juiste locatie te achterhalen. De mooie houten poort op de achtergrond staat op een vooroorlogse prentbriefkaart van de Grote Kerkstraat.

Om de situatie nog exacter te bepalen, voegen we een foto toe van na de Tweede Wereldoorlog. Het pand met de poort is gemarkeerd met de rode pijl en de ingang van de Gasthuisstraat met de groene pijl. De van oorlogsgeweld gespaard gebleven panden zijn gesloopt voor de nieuwe Sint-Jorisstraat. We weten nu precies waar de dolgelukkige Venlonaren dansten.

Wat ons ontroerde waren de blije gezichten van de ‘generatie van de gebombardeerden’. Zie hoe ze lachen en genieten. Mooi is ook de opmerking die bij de foto’s in het album staat: ‘In ein oetgelaote stumming.’ De mensen dansen als het ware op de maat van de vrijheid. 

We vroegen ons af, wie zijn toch de oetgelaote mensen? Twee zijn er herkend. Via Facebook kregen we een reactie van Bertie Smeets: ‘Mijn beide schoonouders staan erop. Voor de poort de man met hoed, dat is Graadje Smeets en aan de arm Anneke zijn vrouw.’ 

Graadje Smeets was van bontwinkel Smeets aan de Lomstraat. Hij was ook een van de belangrijke steunpilaren van VVV, onze plaatselijke voetbaltrots. 

Maar we zijn natuurlijk nog op zoek naar de andere feestvierders. Wie helpt? 

Naschrift: 4 en 5 maart 2021.

De winkel van Van Heijster lag tegenover de Sint-Martinuskerk, op de hoek van de Kleine Kerkstraat en huidige Sint-Martinusstraat. Op prentbriefkaarten uit het begin van de twintigste eeuw wordt de Sint-Martinusstraat als Moerdijkstraat vermeld. 

Links schoenenwinkel Van Heijster, de zonneschermen zijn naar beneden, circa 1905-1910 (collectie Jos Symons)

Links schoenenwinkel Van Heijster vanuit een net iets ander standpunt circa, 1905-1910 (collectie Jos Symons)

Winkel Van Heijster, uitsnede van prentbriefkaart van RK Weeshuis, waarschijnlijk jaren '30 (met dank aan Will Janssen)

Via Delpher vonden we een groot aantal advertenties in de Nieuwe Venlosche Courant van Van Heijster, waarvan we er hieronder enkele plaatsen. Ze zijn uit de jaren 1939, 1940 en 1941:

 

De fotograaf, die de op de maat van de bevrijding dansende mensen heeft vastgelegd, is waarschijnlijk Joep van Heijster; op deze foto is hij vereeuwigd met zijn vrouw Truus van Heijster-Broekmans, circa 1949, het jaar waarin het echtpaar een schoenenwinkel opende aan de Sint-Antoniuslaan in Blerick

Een jeugdfoto van Joep van Heijster, in verkennersuniform; hij poseert voor de winkel, circa 1930 

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.