De Halte XXL van woensdag 20 april 2022 - Nedinsco (2)

 - door Sef Derkx - 

We begonnen op deze lentedag in het Missiemuseum, namen de bus terug en waren te gast bij de Chocoladefabriek van de broers Zeevenhoven. Vervolgens maakten we een rondje om Nedinsco. Vraag. Wat is de overeenkomst tussen het kloosterdorp Steyl en de Nedinsco? Het zijn in origine beide Duitse enclaves in Nederland.

Op 11 november 1918 werd een wapenstilstand getekend tussen de Geallieerden en het Duitse Rijk. Duitsland had de Eerste Wereldoorlog verloren. Op dezelfde elfde van de elfde om kwart over twaalf ’s middags stond op het station van Venlo korte tijd de trein stil met aan boord de gevluchte Duitse keizer. Het Verdrag van Versailles uit 1919 had tot doel de Duitse militaire macht voorgoed te breken. De Duitse wapenindustrie kreeg zware beperkingen opgelegd. Voor Carl Zeiss in Jena, fabrikant van hoogwaardige optische apparatuur, dreigde een faillissement. Het bedrijf vond een ontsnappingsroute en die leidde begin jaren twintig naar een leegstaand fabriekspand aan de Molensingel in Venlo. 

Hier werd Nedinsco opgericht. Op papier een Nederlands bedrijf, in de praktijk aangestuurd vanuit Duitsland. Onder vleugels van het moederbedrijf groeide Nedinsco in korte tijd uit tot een firma met een grote reputatie. Het bedrijf leverde over de hele wereld, met name aan het Nederlandse én Duitse leger. In 1930 werd een nieuwe wolkenkrabber van 36 meter van beton, glas en staal in gebruik genomen. In en op de toren werden periscopen en afstandmeters getest.

Deze weken lees ik de fascinerende studie Over de grens van Jan Brauer. Waarmee meteen de reden is genoemd om rond Nedinsco te wandelen. Wat gebeurde er in de Nederlands-Duitse grensregio’s in de periode 1930-1940, is de centrale vraag. Brauer gaat uitgebreid in op de rol van Nedinsco in de radicalisering van de Duitse gemeenschap in Venlo destijds. De directie van het bedrijf organiseerde thema-avonden over de successen van het Derde Rijk. De Duitse kolonie en NSB’ers werden ervoor uitgenodigd. Op die wijze verrichtte Nedinsco intensief ideologisch vormingswerk binnen de lokale Duitse gemeenschap, concludeert Jan Brauer.

Kort na de inval van de Duitsers in 1940 werkten bij Nedinsco zeshonderd mensen. In 1944 werd het bedrijf ontruimd en ging de kostbare inventaris op transport naar Jena. Na de bevrijding werd het zwaar gehavende bedrijf geconfisqueerd door de Nederlandse staat. Ondernemer G. Beusker nam het uiteindelijk over. De naam werd gehandhaafd. In 2007 verhuisde Nedinsco naar Venlo Trade Port.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.