- door Albert Lamberts -
Het is die bewuste vraag van de kip en het ei: wie of wat was er eerder? Dat geldt ook wel enigszins voor Venlo met betrekking tot zijn status als stad. Want we kunnen ons afvragen: kreeg Venlo zijn stadsrechten, omdat het zo’n voortvarende handelsplaats was, of floreerde de handel eerst nadat Hertog Reinoud II op 1 september 1343 die plaats stadsrechten had verleend.
Scheepvaart op de Maas in vorige eeuwen (foto Albert Lamberts)
Wie anno 2022 in Venlo
naar een haven zoekt moet goed kijken. O zeker, havenactiviteiten zijn er nog
volop, maar voor Venlo zijn die wellicht wat minder van economisch belang dan
pakweg vijf-, zeshonderd jaar geleden. Na het verlenen van de stadsrechten had
Venlo onder andere tol- en stapelrecht en dat bleken lucratieve bezigheden. Op
de dag van vandaag is de industriehaven in Blerick natuurlijk van economische
importantie, zeker na de komst van het transport in grote containers en ook
wordt Venlo mede door zijn havenfaciliteiten als belangrijke tussenschakel
beschouwd in het vervoer tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen en het
(Duitse) achterland. En Venlo heeft al sinds mensenheugenis een status van een stad onder internationale invloeden,
zoals auteur J. Craandijk in 1882 in zijn boek Wandelingen door Nederland noteerde.
Craandijk toonde zich beslist geen groot bewonderaar van Venlo. Hij schreef: Venlo is geen vesting meer en de dagen, waarin zij een belangrijke rol in de geschiedenis speelde, zijn voorbij. Als een stad van levendigen handel en bloeijenden nijverheid heeft zij in plaats daarvan een beteekenis verkregen, die zij vroeger niet had al werd zij onder de Hansesteden geteld, terwijl zij het middelpunt werd van een steeds drukker wordend spoorverkeer. En het is haar aan te zien dat zij onder den invloed van verschillende nationaliteiten heeft gestaan. Wie Venlo binnentreedt, weet nauwelijks in wat land hij zich bevindt. Aan zijn eigen vaderland wordt de Noord-Nederlander nagenoeg alleen herinnerd door een aantal opschriften in zijne taal. Maar zelfs van die woorden en namen is de spelling voor meer dan de helft Vlaamsch. Duitsch en Fransch heeft (sic) de overhand en op de tallooze kroegen, op drie huizen zijn er twee café’s, leest gij door elkander Schenkwirtschaft, Estaminet en Tapperij. Het voorkomen der stad is ten eenenmale uitheemch.
O, het had nog veel ‘erger’ kunnen zijn als diverse pogingen om de Maas te verbinden met de Schelde en de Rijn waren geslaagd. Dan zou Venlo mogelijk nog internationaler zijn geworden, dan het was en nog steeds is. Zelfs in de na-oorlogse jaren werden discussies gevoerd over deze mogelijke waterverbindingen. Nog in 1979 pleitte René van de Linden, toen nog in zijn hoedanigheid van Tweede-Kamerlid voor het CDA en later staatssecretaris, voor de aanleg van een kanaalverbinding tussen de Maas en de Rijn, hetgeen een aanzienlijke verbetering van de infrastructuur - vooral in Limburg – zou betekenen. Zijn pleidooi werd destijds gesteund door de Duitse Industrie- und Handelskammer (Kamer van Koophandel), die onder andere aanvoerde dat met een dergelijke onderneming 20.000 arbeidsplaatsen zouden worden geschapen. In feite niks nieuws onder de zon, want volgens de Romeinse geschiedschrijver Tacitus was er al een dergelijke verbinding tussen Rijn en Maas. Daar is evenwel geen enkel spoort van teruggevonden. Weer een ander beweerde dat Karel de Grote met de gedachte aan een Maas-Schelde-verbinding heeft gespeeld, maar ook dat is ongewis. Daadwerkelijk ging de schop de grond op initiatief van de Spanjaarden en later van de Fransen. Beide pogingen leverden de restanten van de Fossa Eugeniana, respectievelijk de Noordervaart (Grand Canal du Nord) op. De waterverbindingen kwamen er niet.
Prins Hendrik kwam in september 1930 naar Venlo om de nieuwe haven in gebruik te nemen (foto uit: Venlo in oude ansichten. Uitgeverij Europese Bibliotheek, Zaltbommel).
Hoe het ook zij: Venlo heeft zijn positie als transportplaats behouden. Zorgde voorheen de gunstige ligging aan de Maas voor een bloeiende handel en vooral voor economisch gewin, vanaf de negentiende eeuw hebben ook uitstekende verbindingen over de weg en via het spoor van Venlo een logistieke hotsport van formaat gemaakt.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten