Duitse School - Halte XL van woensdag 19 augustus 2020

- door Sef Derkx -

Duitse School Julianastraat ten tijde van de opening (foto met dank aan Gerrit van der Vorst)

Het Rosarium is een bijzondere buurt. Het stedenbouwkundige plan van ingenieur W. Schaap voorzag in ruime stadswoningen en publieksgebouwen, gelegen in een groene binnenstadswijk met een park. De architecten, die tussen 1915 en 1930 in het Rosarium aan de slag gingen, lieten zich veelal inspireren door de stijl van de Amsterdamse School. Wij houden halt bij de Duitse School in de Julianastraat. Venlo had voor de Tweede Wereldoorlog een grote Duitse kolonie. Het waren aanvankelijk vooral postbeambten en medewerkers van Duitse spoorwegmaatschappijen. Na de Eerste Wereldoorlog maakte de Duitse economie een vrije val. Duitsers zochten werk in de Nederlandse grensstreek. Een belangrijke werkgever werd Nedinsco, in 1921 gesticht door de firma Carl Zeiss Jena. Er waren bovendien veel Duits-Nederlandse huwelijken. Wanneer Amor zijn pijlen richtte, voelde men zich niet gehinderd door de landsgrens. De kinderen bezochten Venlose scholen of reisden met de trein naar Kaldenkerken.

Nedinsco, jaren '20 (collectie Sef Derkx)

Nedinsco, jaren '30 (collectie Sef Derkx)

Met een eigen schoolgebouw aan de Julianastraat ging een lang gekoesterde wens in vervulling. Voor de opening in 1930 kwam de Duitse gezant, Graf Zerch van Burkersroda, naar Venlo. Het ontwerp van de Deutsche Schule met vier klaslokalen, een conciërgewoning en een woning voor de schooldirecteur was van architect Jacq. Grubben uit Blerick. Er werd tweetalig onderwijs gegeven, door zowel Duitse als Nederlandse docenten. Na de machtsovername door de nazi’s in 1933 veranderde de sfeer op school, vertelt historicus en oud-Belfeldenaar Jan Brauer. Hij legt momenteel de laatste hand legt aan een proefschrift over grensincidenten en politieke spanningen in de periode 1930-1940.

Ontwerptekening Duitse School van architect J. Grubben (collctie Gemeentearchief Venlo) 

Datumsteen in zijgevel (bron Wikipedia)

‘De leiding van Nedinsco was na 1933 uitgesproken nazi-gezind. De onderneming was veel gelegen aan de politieke mobilisering van Duitsers in de stad,’ volgens Brauer. Paul Vogel, de hoofdboekhouder van Nedinsco, speelde een prominente rol. Jan Brauer: ‘Vogel  was  bestuursvoorzitter van de Deutsche Schule. Hij drukte een landgenoot op het hart dat het eine moralische Pflicht eines jeden Volksgenosses sein muss, dass die Kinder die deutsche Schule besuchen. Vogel wilde voor de Duitse kinderen, die in Tegelen woonden wel het kaartje voor de bus of tram naar Venlo vergoeden. Dit om te voorkomen dat ze zouden verholländern. Mede op zijn initiatief kwam er in het Nedinsco-complex een naschoolse opvang. Die zogenaamde Reichsjugend Club was in feite een afspiegeling van de Hitler Jugend.’