De Halte XXL van woensdag 12 mei 2021 - De Bartelsplaats geschilderd door Fons Verstraeten

- door Sef Derkx -  

De lente lonkt. We willen op deze zonnige, frisse meidag met Arriva naar de  kloostertuinen van Steyl. Normaal nemen we de bus bij het station, vandaag stappen we op bij de halte aan de Koninginnesingel. 

Bartelsplaats met op de achtergrond de Klaasstraat en detail van signatuur, olieverf op doek, Fons Verstraeten (collectie Joop Berendsen)

De Bartelsplaats bij Domani staat namelijk als eerste op het programma. Enkele dagen geleden stuurde Joop Berendsen een foto van een schilderij van deze historische plek in hartje stad. Het laat de binnenplaats zien, vermoedelijk kort na de Tweede Wereldoorlog. 

Bartelsplaats met persoon met bestelfiets, waarschijnlijk jaren dertig (met dank aan Piet Braem)

De situatie is door sloop en nieuwbouw compleet veranderd, alleen de naam Bartelsplaats bleef. De kunstenaar die het schilderij vervaardigde is Fons Verstraeten (1922-2017). Van deze schilder-tekenaar heeft het Gemeentearchief drie cahiers met geschreven notities en tekeningen uit de Tweede Wereldoorlog. 

Enkele van de vele tekeningen uit de cahiers van Fons Verstraeten (collectie Gemeentearchief Venlo)

Hij woonde destijds aan de Hertog Reinoudsingel. Door de gedetailleerde tekeningen in zwart-wit en soms in kleur ontstijgt deze oorlogskroniek veel andere die ik heb gezien. In één woord: indrukwekkend.

Fons Verstraeten in zijn atelier (particuliere collectie)

Het schilderij van de Bartelsplaats van Verstraeten heeft lange tijd in De Witte gehangen. Joop Berendsen kreeg het van Tiny Schouwenberg. Met haar man John was Tiny jarenlang kasteleinse in het gezellige huiskamer-café aan de Parade. Waarom kreeg juist Joop het? Zijn grootouders van moederskant waren de Bartelsen die de naam gaven aan de plaats. 

Winkelinterieur van de firma Bartels en detail van signatuur, olieverf op doek, Kees Baard (collectie Anna Berendsen)

Zijn zus, kunstenares Anna Berendsen, heeft, om het zo maar eens te zeggen 'actieve herinneringen',  aan de voor de familie zo dierbare  plek: “Opa had een handel in koffie en koloniale waren. Ze werden aangeleverd in grote kisten en balen en omgepakt voor de plaatselijke winkeliers. In de opslagruimten was het altijd schemerdonker. Het kantoor van de boekhouder was boven. Op de binnenplaats was het een komen en gaan van leveranciers en afnemers met handkarren en transportfietsen. De geuren van koffiebonen die gemalen worden en van exotische specerijen staan me nog altijd bij. Er is nog een herinnering. De opslagloods werd vroeger in de volksmond Het Kremlin genoemd. Die naam is mij een raadsel.”

Klaasstraat met ondergang naar Bartelsplaats (met dank aan Piet Braem)

Bartelsplaats was van de Floddergats gescheiden door een hoge muur, de verbindingsdeur, die we hier op de foto zien, was altijd op slot vertelde Anna Berendsen (met dank aan Piet Braem)

Bartelsplaats met op de achtergrond de Klaasstraat, olieverf op doek, niet gedateerd en niet gesigneerd (collectie Anna Berendsen)

Anna Berendsen heeft haar jeugdherinneringen vormgegeven. In 2016 zijn door haar ontworpen grote koffiebonen van aluminium geïnstalleerd op de Bartelsplaats. Ook de teksten op de vloerplaten tussen de klinkers herinneren aan vroeger. Geschiedenis als inspiratiebron van ruimtelijke kunst heeft op deze plek wonderlijk goed uitgepakt. 

Anna Berendsen en medewerkers plaatsen de koffiebonen, 2016 (bron website Omroep Venlo, zie 'Koffiebonenkunst op Bartelsplaats), voor meer foto's verwijzen we u naar de website van de kunstenaar (zie Website Anna Berendsen)

En je kunt er heden ten dage ook nog iets bij drinken. Het terras van café De Keizerin is ingepast in geheel. De naargeestige Bartelsplaats van zo’n tien jaar geleden is er helemaal door opgefleurd. 

Terras De Keizerin (van Facebook de Keizerin)

Heeft u een fout gezien of een opmerking over deze blog? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.