- door Jos Wolbertus -
Parool, mei 1947 (Delpher)
Hollywood in Tegelen
Het is een verhaal van
hoop, van goedgelovigheid, van liefde. Wellicht ook van geldzucht. Maar ook een
verhaal van bedrog, van oplichterij, van vlotte babbels en van overredingskracht. Een
verhaal dat later, wanneer het zich uitbreidt, ook opgepikt wordt door de
Nederlandse en Belgische pers. Maar het begint in een weekkrantje in Tegelen: de
Tegelse Courant.
Het verhaal is samengesteld uit verschillende krantenartikelen tussen 1947 en 1949 uit zowel de Tegelse Courant als de landelijke pers.
Januari 1947
De oorlog zit nog vers in het geheugen maar de
Tegelenaren, net als zoveel anderen, proberen het leven weer langzaam op te
pakken. Zo ook de jonge ondernemer Alfons Stevens die een reclamebureau aan de
Grotestraat 42 in Tegelen heeft geopend. Officieel is de benaming Het Algemeen
adviesbureau voor bedrijfsorganisaties en reclamebureau A.Stevens Jr. Een hele mond vol. Stevens,
waarschijnlijk er van overtuigd dat er na de oorlog een nieuw tijdperk is
aangebroken, probeert middenstanders te helpen hun zaken weer op orde te
krijgen en daar waar nodig te verbeteren. Met dat voornemen in zijn achterhoofd
luistert hij dan ook enthousiast naar de woorden van de 24-jarige Johan Kool
die zich bij hem gemeld heeft. Een verhaal over hoe Stevens veel geld kan
verdienen maar ook hoe de Tegelse middenstand er beter van wordt. Aantrekkelijk kortom.
Stevens kent Kool niet. Was dat wel het geval geweest, zou hij zeker niet met hem in zee zijn gegaan. Maar Kool
kent wel Tegelen. Al in 1945 ontvlucht hij Oirlo en trekt richting Tegelen.
Johan Kool blijkt namelijk een notoire oplichter te zijn. Ik kom hier nog op terug.
Maar daar heeft Alfons Stevens op dat moment geen weet van.
Tegelse Courant, februari 1947
Vertrouwen
Tijdens de gesprekken
tussen Kool en Stevens weet de eerste hem te overtuigen dat de Tegelse
middenstand wat inspiratie kan gebruiken. Hij heeft daar allerlei ideeën over.
De slimme Kool weet echter ook dat hij Stevens eerst aan zijn kant moet krijgen
en dat hij het vertrouwen van de middenstanders moet winnen. Inmiddels huurt
Kool een kamer bij een Tegelse hospice. Voor Stevens regelt hij allerlei
opdrachten. Zo mag hij de reclameboodschappen maken voor een grote koek- en
beschuitfabriek uit Oirlo en kan hij een stand bouwen in de Utrechtse jaarbeurs
voor een Zwitserse firma in fotoartikelen. Kortom de opdrachten brengen goed
geld in het laadje en het vertrouwen van Stevens in Kool groeit. Ook geeft Kool
aan een Tegelse keramiekwerker de opdracht een grote kerststal te maken ter
waarde van duizend gulden. Ondertussen verzorgt Kool ook nog lezingen aan de
Tegelse en Belfeldse middenstanders. Spreker zou een bekende Nederlander zijn
maar die moest op het laatst, uiteraard zullen wij nu zeggen, afzeggen zodat
Kool zelf de honneurs waar neemt. Uiteraard moeten er entreegelden worden
betaald. In het Witte Huis in Tegelen weet de met een vlotte babbel voorziene
Kool menig middenstander te overtuigen.
Tegelse Courant, februari 1947
Film
En dan komt Kool met het
idee een film te maken. Een film voor het bedrijfsleven, over hoe zaken te
verbeteren, hoe het personeel te motiveren, hoe etalages in te inrichten.
Kortom, in de film wordt aangetoond hoe middenstanders hun zaken beter kunnen
regelen. In zowel de Tegelse Courant alsook in de Limburgse pers verschijnen
advertenties met de oproep “Wie wil optreden in een film”? De advertentie roep
dames en heren, voorzien van een goed voorkomen en duidelijke spraak, zich te
melden bij het reclamebureau van Stevens. Er is sprake van een serie van tien
les films, goed verdiensten en schitterende mogelijkheden voor de toekomst.
Johan Kool beloofd Stevens dat hij 38.000 gulden uit eigen zak zal investeren
in de films. Hij beweert ook al films te hebben gemaakt in Venray en Blerick, films
die nooit vertoond zijn. Honderden kandidaat filmsterren reageren op deze
advertentie, velen van hen zien Hollywood al dichterbij komen. De cursusgelden
stromen binnen.
Tegelse Courant, februari 1947
Helaas, ondanks alle
beloftes blijven de opnames uit. Talloze teleurgestelde jongens en meisjes zien
hun Hollywood droom in de mist verdwijnen. Niet lang daarna zal ook Johan Kool
verdwijnen.
September 1947, Nieuwsblad voor de Hoekse Waard (Delpher)
Barsten in het verhaal
Langzaam komen er echter
barsten in de verhalen van Kool. Zaken lopen niet meer zoals geweest en
aangeboorde bronnen voor nieuw geld laten het afweten. Een Blerickse firma
trekt op het laatste moment vierduizend gulden terug en Kool moet andere bronnen proberen
aan te boren. Met een verzonnen bedrijf, dat in Maastricht gevestigd zou zijn
weet hij bij een Tegelse bakker nog een paar honderd gulden los te peuteren.
Maar zijn hospice, die dan tot op dat moment nog geen cent heeft gezien, begint
aan te dringen. De keramieker vraagt wanneer de duizend gulden voor zijn
kerststal worden betaald. Kortom, het wordt tijd voor Johan Kool om te
vertrekken. Samen met zijn Tegelse vriendin, die hij al in 1944 hier heeft
kennen geleerd vertrekken ze, hals over kop. Tegelen en in het bijzonder
Stevens verbaast achter zich latend.
Wie is die Johan (Joop) Kool?
Helaas heb ik geen
persoonlijke gegevens van deze Kool kunnen achterhalen. Helaas ook geen namen
van de onfortuinlijke pottenbakker (mogelijk Piet Peters of Joep Felder) of de
vriendin van Kool.
Johan Kool verschijnt voor het eerst in
Limburg in 1944. Oirlo is net bevrijd en Kool geeft zich uit voor
priesterstudent en weet zo het vertrouwen van de inwoners van Oirlo te winnen.
Als er op een gegeven moment een gestolen typemachine bij hem wordt gevonden vertrekt
hij alles achterlatend naar Tegelen waar hij kennis maakt met een Tegels
liefje, dezelfde dame die in 1947 met hem Tegelen zal ontvluchten. Kool wordt
toch in Tegelen gearresteerd en verdwijnt voor negen maanden in de gevangenis.
In 1946 wordt hij vrijgelaten en vertrekt hij naar Den Haag en Leiden waar hij
zich voor radiohandelaar respectievelijk voor firmant in parketvloeren
uitgeeft. Na ook hier in de problemen te zijn gekomen vertrekt hij weer naar
Tegelen waar zijn vriendin nog steeds op hem wacht. Later blijkt dat hij ook al
anderhalf jaar in België heeft vast gezeten.
België
Na zijn vlucht uit
Tegelen in 1947 duikt hij wederom in België op en wel in Antwerpen waar hij met
gelijke verhalen zoals in Tegelen geld probeert te verdienen. In juni 1949
loopt hij ook hier tegen de lamp en moet hij opnieuw voor de rechtbank
verschijnen. Ook zijn Tegelse vriendin speelt een rol in deze grootst opgezette
oplichterij. Een rapport van dr. Havermans, psychiater beschrijft Johan Kool
als een pathologische persoonlijkheid met neurotische storingen en niet ten
volle toerekenbaar. Er wordt dan ook opname in een psychiatrische inrichting
gevraagd. De definitieve uitspraak van de rechtszaak is helaas niet bekend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten