Tot teleurstelling van de kinderen kwam Sinterklaas niet met het vliegtuig

 - door Sef Derkx -

De aankomst van Sinterklaas op zaterdag 17 november 1934 zou onvergetelijk gaan worden. Was de overtuiging in Venlo. Warenhuis J.C. Raming aan de Vleesstraat had voor de kleintjes iets bijzonders georganiseerd. De goedheiligman zou niet met de stoomboot in de haven arriveren, maar per vliegtuig op de Groote Heide. Op de grote dag zelf plaatste de winkel nog een advertentie in de Nieuwe Venlosche Courant over het tijdstip van de aankomst en de route naar de Vleesstraat. De redactie schreef er een stukje over:

Ondanks het gure, natte novemberweer waren veel kinderen met hun ouders die zaterdag naar de Grote Heide getogen. Hoe het afliep? Als de spreekwoordelijke nachtkaars, getuige het bericht in de krant van maandag 19 november 1934: 

De Duitse zakenman J.C. Raming was afkomstig uit de buurt van Münster. In 1889 opende hij in Breda een warenhuis, enkele jaren later volgde Eindhoven. Het Venlose filiaal ging in 1900 open en lag aan de westzijde van de Vleesstraat, tussen de Houtstraat en Markt. Al vanaf de jaren twintig was de firma de initiator van de intocht van Sinterklaas in Venlo. Op zondag 18 november 1928 was de kindervriend te vroeg met de stoomboot vanuit Spanje aangekomen. Tot veler consternatie was de Harmonie nog niet present in de haven. Sinterklaas moest dus een poosje wachten, voordat hij met zijn toer door de binnenstad kon beginnen.

Raming op de hoek Vleesstraat en Houtstraat (met dank aan Piet Braem)

In Venlo werden vóór de Tweede Wereldoorlog doorgaans de traditionele Sinterklaasliedjes gezongen. Na een lange zoektocht vond ik in het archief van notaris en amateurhistoricus Pierre Müller een eenvoudig dialectliedje in kreupelrijm. Het gaat als volgt:

‘Sinterklaos dae geit oèt rieje.

Nao die Picardieje.

Hae gif de kleine kinder wat.

Hae gif de groete unne schöp onder eur gat.

En luuët ze daomit loupe.

Hase en schoon verkoupe.

Gaef wat, halt wat.

Taege ’t jaor al weer wat.’

 

Sjang Cornet (foto familie Cornet)

Kastelein Sjang Cornet heeft in de jaren vijftig en zestig ijn memoires geschreven over zijn jeugd in het Venlo van de eerste helft van de vorige eeuw. Het zijn kostelijke dialectverhalen die gepubliceerd werden in weekblad de Brug en het Dagblad voor Noord-Limburg. In het stukje Sinterklaos in de stad  vertelt hij hoe angstig kinderen waren in de Sinterklaastijd. Alleen naar bed of naar de wc durfden ze niet. De herinneringen van Cornet dateren uit de tijd dat er nog gaslicht was. Op veel plekken in huis was het dus aardedonker. Verschillende winkels hadden in de Sinterklaastijd extra veel speelgoed in de etalage staan. Op weg van school naar huis renden de kinderen erheen en drukten hun neusjes tegen het glas.

 

Aankomst Sinterklaas in Venlo, 1938 (gevonden via www.delpher.nl)

De Venlose jeugd dromde verlangend samen bij Elias in de Lomstraat (later Berndes), bij Kerbosch in de Gasthuisstraat (nu slagerij Schreinemachers) en bij de gebroeders Rieter, een winkel bij de Citybioscoop aan de Vleesstraat. Bij de familie Cornet kreeg ieder kind speelgoed, snoep en een miggemenke, een pop van rozijnen- en krentenbrood. Voor moeder had Sinterklaas een miggevrouw gebracht en voor vader een miggeman die een tabakspijp van aardwerk in zijn mond had. Cornet vertelt ook nog van een gebruik op pekskesaovend. Jongens die verkering hadden verrasten hun geliefden op een mooi ingepakt cadeau. We laten Sjang Cornet zelf in zijn prachtig Venloos aan het woord:

‘Zôn pak of pekske woort dan veur de deur gezat, dan woort d’r feste aan de bel gesleurd, den bringer of bringers fie-jaerde d’r dan tössen oët en verborge zich in ein portiek. Ze hele dan het pak of pekske in de gate, zoëdet neet den ein of and’re slemiel der mit tössen oet kôs gaon.’   

We schrijven december 1940. Nederland is inmiddels al meer dan een half jaar door de Duitsers bezet, maar het Sinterklaasfeest vindt gewoon doorgang. In de advertenties van verschillende winkeliers wordt vermeld dat sommige producten zonder distributiebonnen verkrijgbaar zijn. Zo laat Maas-Lamberts aan de Geldersepoort weten dat een mooie fruitschaal altijd ‘een welkom en tevens bonvrij Sint-Nicolaascadeau is’. Banketbakkerij Staarink in de Lomstraat levert: ‘alle lekkers evenals vorig jaar in dezelfde kwaliteit. De macronletters zijn zonder bon te koop’. De bestellingen moeten in verband met de ‘bijzondere omstandigheden’ echter uiterlijk op 2 december binnen zijn. Opmerkelijk is ook de advertentie van Leopold Schell van de Lomstraat, die zijn rijwielen, handwarmers, stuurtassen, fietshandschoenen en rijwielverlichting aanbeveelt onder het motto: ‘Koopt vooral heden nuttige cadeaux’.

In de jaren die volgden werd het feest alsmaar soberder, met als absoluut dieptepunt de Sinterklaas van 1944. Op zondag 2 december 1945 maakte Sinterklaas na lange tijd weer zijn feestelijke entree in Venlo, waar veel gaten in de bebouwing herinnerden aan de verschrikkelijke bombardementen van ruim een jaar tevoren. De rondgang door de puinstad werd een triomftocht en was de opmaat naar een feest, waar één groot geschenk werd gekoesterd: de herwonnen vrijheid.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.