- door Sef Derkx/met dank aan Jo Strijbosch -
De Venlose binnenstad is in 1842 uiterst gedetailleerd in kaart gebracht. Elk huis, schuurtje, hofje, stukje stadsmuur of bedrijfje staat nauwkeurig ingetekend. Het bijbehorende register draagt de wijdlopige titel Oorspronkelijke en suppletoire aanwijzende tafel der grondeigenaren en der ongebouwde en gebouwde vaste eigendommen benevens van derzelver inhoudsgrootte, klasseering en belastbaar inkomen.
Detail van een van de kaarten vervaardigd in 1842, pijl wijst naar de zoutziederij en latere zeepfabriek met een ingang aan het Helschriksel (collectie Gemeentearchief Venlo)
Register en kaarten vormen een schier onuitputtelijke bron voor iedere geïnteresseerde. Ze prikkelen de fantasie en geven ons dé mogelijk tot inleving in de sfeer, de geur, de geluiden, kortom de adem van de stad Venlo even voor het midden van de negentiende eeuw. Deze pre-kadastrale kaarten en het register waren de basis voor mijn onderzoek naar Venlose bierbrouwerijen in de periode 1842 tot en met 1944.
In het oorlogsjaar 1944, dat zoveel rampzalige bombardementen bracht, ging de laatste brouwerij in vlammen op.
De vorige week plaatsten we een Floddergatsblog over Zeip Joseph, Joseph Brandes voor de burgerlijke stand (klik hier: Floddergatsblog over Zeip Joseph). Die opvallende bijnaam kreeg hij, omdat hij met een handkar langs de deuren trok om groene zeep te verkopen.
Een bekende prentbriefkaart van de Oostsingel (heden ten dage Burgemeester van Rijnsingel), uit 1927, met pontificaal in het midden Zeip Joseph en zijn handkarretje, waarmee hij langs de deuren ging (met dank aan Piet Braem)
Zijn glibberige handelswaar betrok hij van de Zeepfabriek J.L. Wolters aan het Helschriksel. Het steegje achter De Commissaris herinnert aan deze nijverheid van weleer. Bij de Zeepzieder is te bereiken vanaf de Kwietheuvel.
Straatnaambordje Bij de Zeepzieder (screenshot van Google Streetview)
Naar aanleiding van de blog ontvingen we informatie van Jo Strijbosch over de zeepfabriek van Wolters. Waarvoor onze welgemeende dank.
Op deze plek in de binnenstad was aanvankelijk de zoutziederij gevestigd van Hubert Ignatius Seijdlitz (1802-1869). Een synoniem voor zieden is droog koken, dit terzijde.
Omslag van brief bestemd voor Hubert Ignatius Seijdlitz (van website Mestreech Online)
De van origine uit Keulen afkomstige Hubert Ignatius Seijdlitz en zijn vrouw Jeannette Merken worden in 1824 in Venlo ingeschreven. Ze gaan wonen aan Lomstraat, direct naast de Geldersepoort. Seijdlitz - soms komen we de spellingsvariant Seydlitz tegen - had van meet af aan een prima verstandhouding met Venlose ondernemersfamilies. Zakenpartners waren onder meer Charles Bontamps, Hendrik Goossens, Jan Willem Schmasen en Jan Willem Cazaux. Heren van aanzien en stand in het vestingstadje Venlo en invloedrijke rijke kennissen voor Hubert Ingnatius.
De panden met de nummers 15, 16, 17 en 34 waren eigendom van H.I. Seijdlitz. In 1848 zijn 15 en 6 samengevoegd en is een nieuw huis gebouwd. Het grote pand met nummer 34 was de zoutziederij van Seijdlitz, later de zeepziederij van J. L. Wolters (aantekeningen van Jo Strijbosch)
Wanneer
hij drie jaar in Venlo woont, koopt hij uit een faillissement twee
zoutziederijen. Een lag er op de hoek van Heilige Geeststraat en de
Vleesstraat. Waarschijnlijk werd deze aangekocht vanwege de machinerieën.
Zoutziederij twee, met woonhuis gelegen op het Helschriksel, had een toegang bij huisnummer 14. Het bedrijf kwam aan de achterzijde uit op de Kwietheuvel.
Detail van een prentbriefkaart van het Helschriksel, gefotografeerd in de richting van de Lomstraat, voor de Tweede Wereldoorlog. Ter hoogte van de dame is links de ingang van de zeepfabriek van Wolters (collectie Peter Vostermans)
In 1829 verhuist het gezin Seijdlitz naar Maastricht. Hubert Ignatius laat zijn bedrijfsleider en rechterhand Pieter Johann Lienders de honneurs waarnemen. De bedrijfsleider neemt in 1865 de zoutziederij over.
Venloosch Weekblad, 19 mei 1866 (gevonden via www.delpher.nl)
Drie jaar later gaat het pand over naar L.J. Wolters, die er een zeepziederij in begint. Een van de klanten Wolters is het bekende stadsfiguur Zeip Joseph.
Henri Uyttenbroeck schrijft hierover in zijn fameuze boek De straten te Venlo:
‘Van de Lomstraat af gezien rechts na het derde huis ligt de slop ’t Rozendahl, twee deuren verder is de oprit naar de zeepfabriek van de firma J.L. Wolters, wonende aan de Kleine Markt, te voren zoutziederij van H.I. Seijdlitz te Maastricht, uitkomende op de Kwijtheuvel’
Tekenaar Albert Kiefer heeft in het verleden een digitale maquette vervaardigd van de panden die hebben gestaan in het huidige Q4. Zie hieronder:
Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten