- door Sef Derkx
We worden verwacht aan de Maas in Belfeld, maar we maken een tussenstop en stappen uit bij halte Plein 1817 in Tegelen. Schrijver Paul Seelen wacht er op ons. Hij publiceerde een boek over een zeer interessant fenomeen, de tabaksnijverheid van Tegelen en Steyl. Seelen is onze gids naar de legendarische fabriek van Vossen-Breuer, een eindje verderop aan de Roermondsestraat.
Het markante pand stond lange jaren op de nominatie om gesloopt te worden. Dat gaat niet door, er zijn plannen om het gebouw te transformeren tot een appartementencomplex.
Tegelen en Steyl hebben 78 tabaks- en sigarenfabrieken gekend. In de jaren dertig van de vorige eeuw werkten zo’n achthonderd mensen in de sector. Koploper was de fabriek van Vossen, voorheen De Tabaksplant. Oprichter Peter Hendrik Vossen was een bijzonder ondernemer, horen we van Paul Seelen. Dat bleek bij zijn begrafenis in 1938. Iedereen die iets betekende in Nederland tabakland, was naar Tegelen afgereisd.
Maar laten we beginnen bij het begin. Amper achttien jaar oud was Vossen, toen hij een tabakswinkel en sigarenmakerij begon onder de naam De Tabaksplant. Hij stond bekend als een punctuele en zuinige baas. Het arbeidsreglement telde zestien artikelen.
Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, nam Vossen werkeloze sigarenmakers uit Duitsland in dienst. Het bedrijf groeide en in 1934 werd aan de Roermondseweg een nieuwe fabriek met drooginrichting in gebruik genomen. Het pand, waar we omheen lopen op deze onbestemde februaridag, had drie verdiepingen, een kelder, zolder en grote achterbouw. Bij de ingebruikname waren er 420 werknemers actief. Het overgrote deel kwam uit Duitsland en pendelde dagelijks.
Na de dood van de oprichter ging de leiding over naar zijn weduwe, de uit Venlo afkomstige Cato Breuers. Ze was al eerder in de zaak actief, want in 1935 was de onderneming omgedoopt in Vossen-Breuers. Deze naam, vergezeld van de afbeelding van een vos, tref je meestal aan op blikjes en doosjes aangeboden op Marktplaats.
Paul Seelen: ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog viel de productie stil, in de kelders bivakkeerden ruim honderd gevluchte Venlonaren. Na de bevrijding werd weer begonnen, maar de gloriejaren waren voorbij. In de jaren vijftig werd nog op kleine schaal geproduceerd, in 1961 ging de fabriek definitief op slot.’ Gelukkig, zo constateren we samen, is er een toekomst voor het iconische fabriekspand dat zo belangrijk is voor de geschiedenis van Tegelen.
We ontvingen via Facebook een reactie van Jos Wolbertus:
BeantwoordenVerwijderen'In 1933 reageert de vakbond over het aanstellen van Duitsers bij VB. Zij komt tot aantallen van 400 Duitsers en 20 Nederlanders. Uit grondig onderzoek waarbij de arbeidslijsten worden gecontroleerd komt de Venlose correspondent van de Nederlandsche Tabakscourant tot geheel andere cijfers.: 95 Nederlanders en 74 Duitsers. Van die laatste 74 wonen er 32 in Tegelen of Belfeld.