De Halte XL van woensdag 24 februari 2021 - Een bierfles uit Tegelen

- door Sef Derkx -  

We zijn vanuit Belfeld met Arriva op weg naar huis. In Tegelen maken we een tussenstop. Waarom? Een lezer stuurde via mail een foto van een flesje met in reliëf de naam Houba en Tegelen. Er ging weldra een belletje rinkelen. De familie Houba heeft bijna anderhalve eeuw in Tegelen bier gebrouwen. 

Bierfles van brouwerij De Gouden Berg (collectie Maurice sr Houba)

Het pand van brouwerij De Gouden Berg staat nog steeds aan de Sint-Martinusstraat, op een steenworp afstand van bushalte Wilhelminaplein. Eromheen gelopen hebben we echter nooit. Het monument is een blikvanger, die geschiedenis ademt. Een deel ervan is verbonden met de familie Houba.

Prentbriefkaart met links in het hoekje De Gouden Berg, circa 1915 (particuliere collectie) 

De broers Houba vestigen zich in 1758 vanuit Blerick in Tegelen. Willem is oprichter van de eerste dakpannenfabriek en bovendien actief als koopman. In 1775 laat de familie De Gouden Berg bouwen. Bij het woonhuis verrijst een brouwerij annex branderij, geleid door broer Paulus. De nabijgelegen Engerbeek levert vers water voor het bier en de jenever, die worden verschonken in het inpandige café.

Tegelsche Courant, 18 augustus 1923

Tot het complex behoort later ook een stijfselfabriekje. De weduwe Aldegonda Houba-Hunnekens krijgt hiervoor in 1842 toestemming. Stijfsel wordt vervaardigd uit zetmeel dat vrijkomt bij het mouten. Het restproduct hoeft dus niet te worden weggegooid. Het stijfsel van de weduwe is een succes. Een volgende stap van de ondernemende familie is de productie van azijn.  

Gevelschild Den Gouden Berg, anno 1775 

Uit bouwhistorisch onderzoek is gebleken dat De Gouden Berg qua constructie en indeling in de loop van de tijd nauwelijks is veranderd. Was het ons gegeven op deze plek terug te gaan in de tijd, zouden we gedreven door dorst vanzelfsprekend in de gelagkamer gaan zitten. Het is de grote ruimte aan de linkerzijde van het huis. Het nog bestaande gietijzeren naamschild boven de toegangsdeur, dateert uit het einde van de negentiende eeuw. Café De Gouden Berg was een begrip in Tegelen. Veel culturele verenigingen hadden er hun thuisbasis. In de lusttuin aan de achterzijde werden openluchtconcerten gegeven. In 1926 was de Gouden Berg de geboortegrond van de Tegelse Openluchtspelen, anno nu bekend als de Passiespelen.    

Rekening voor het Kerkbestuur van Tegelen (collectie Gemeentearchief Venlo)

De familie Houba zou het pand ruim anderhalve eeuw in bezit hebben. Het tij keerde  kort na 1900. De branderij werd als eerste stilgelegd, later volgde de verkoop van de stijfselfabriek. De crisis in de jaren dertig bracht rampspoed voor de liefhebber van Houba-bier. In 1938 viel het doek voor de brouwerij en herberg. Het bierflesje waarvan de lezer een foto stuurde, is dus voor die tijd aan iemands mond gezet.

De Gouden Berg, rechts het pand waarin het stijfselfabriekje was gevestigd 

Familiewapen Houba (met dank aan Theo Houba)

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.