(door Sef Derkx)
Vanaf deze week is in de schatkamer van de dom van Aken de reliekschrijn te zien van de heilige Corona. Jarenlang heeft het kunstwerk in het depot gestaan. De heilige Corona leek vergeten, net zoals haar schrijn met relikwieën. Maar zie, het coronavirus sloeg wereldwijd toe, dus was er ook opnieuw belangstelling voor een heilige met dezelfde naam.
De in vergetelheid geraakte heilige is een jonge vrouw, die volgens de legende in de tweede eeuw de marteldood stierf. Ze staat nu in de belangstelling als beschermheilige tegen epidemieën. Corona zou al van oudsher beschermheilige geweest zijn tegen epidemieën. Dat is ze er echter pas sinds de corona-crisis het geval, puur vanwege haar naam.
Voor wie Corona even niet op het netvlies heeft staan. Ze leefde, volgens de kluwen van legenden, in Syrië, in Turkije, in Egypte, op Sicilië of in Marseille. Nog meer onzekerheid? Het meisje stierf op haar zestiende de marteldood, in het jaar 177 of in 303. Haar martelaarsgeschiedenis is gruwelijk. Nadat ze de onthoofding van een naaste had moeten gadeslagen, werden haar benen en armen vastgebonden aan twee gebogen palmbomen. Toen het touw waarmee die naar de grond waren gebogen werd gekapt, werd Corona uiteengescheurd. De Duitse historicus Klaus Graf heeft geen enkele aanwijzing gevonden voor Corona als heilige die hulp biedt ten tijde van eoidemieën. Ze is beschermheilige van het Oostenrijkse dorpje Sankt Corona am Wechsel met vierhonderd inwoners. Corona is volgens de database van Nederlandse bedevaartplaatsen in ons land nooit vereerd. Sinds de corona-epidemie is er een kleinschalige devotie in de Gerardus Majellakerk in Utrecht.
Heilige Corona (collectie Nationale Galerie Denemarken)
Wie met meer recht van spreken in aanmerking zouden kunnen komen om aangeroepen te worden tijdens een pandemie, zijn pestheiligen. De keuze is reuze, want er zijn er meer dan zestig. De Champions League bestaat echter uit zes tot de hemelen geroepen personen: Rochus, Sebastianus, Cosmas en Damianus (het zijn er twee maar ze tellen voor één, twee halen een betalen zullen we maar zeggen), Antonius Abt, Rosalia en Carolus Borromeus. Veruit de populairste pestheilige was Sint-Rochus. Hij was zelf pestlijder, maar genas door een uit de hemel gezonden engel. Hij wordt meestal afgebeeld met een open pestwond in zijn bovenbeen. In Steyl werd hij vereerd sinds de dysenterie-epidemie van 1678. In de Sint-Martinusbasiliek in Venlo staat een zestiende-eeuws beeld van Rochus.
Venlo kent nog een vrome religieuze, die als hemelse hulp in tijden van epidemieën kan worden aangeroepen. Ze is dan weliswaar niet heilig, zelfs niet zalig, maar toch. We hebben het over Agnes Maria Huyn van Amstenrade (1614-1641). Ze trad als twaalfjarige in bij de annunciaten in Venlo.
Al op de dag van haar dood werd zij door haar mede-zusters als aspirant-heilige vereerd. Ze verspreidde na haar overlijden namelijk 'een zoete geur'. Haar gezicht behield bovendien zijn glans en normale teint. Er werd een portret van haar gemaakt op haar sterfbed. Twee jaar na haar dood vond de eerste exhumatie plaats. Bij die gelegenheid werd geconstateerd dat de hersenen in de schedel nog intact waren. Vermoedelijk werd toen het hoofd van de romp gescheiden en als relikwie bewaard. In 1797 werd het stoffelijk overschot van Agnes Huyn herbegraven in de kapel van Genooi. Het graf werd weer bedekt met de oorspronkelijke grafsteen. Die was zo afgesleten, dat familiewapen en tekst nauwelijks meer leesbaar waren. Daarom werd een replica ervan in marmer tegen een kapelmuur geplaatst.
Agnes Huyn, gravure (collectie annunciaten Heverlee)
Genezingen die niemand voor mogelijk had gehouden, werden op het conto van Agnes Huyn geschreven. Enkele slachtoffers van de pestepidemie, die in Venlo tussen 1635 en 1637 huishield, zouden door haar voorspraak genezen zijn. Haar biografie Het leven van de Deugd-ryck, Edele, ende Weerdighe Maghet Agnes Maria Huyn van Amstenraed, geschreven door Mathias Croonenborg verscheen in 1674. Een bewerking van de vita zag in 1925 het licht en een facsimile uitgave in 1997.
Biografie Croonenborg (collectie annunciaten Heverlee)
Uit het geschrift kringelt bij wijze van spreken wierook op en sijpelt wijwater. Over de pestepidemie van 1637 lezen we: Toen er nu in dien pesttijd op zekere nacht een vlammend pestilentieaal vuur, gelijk een vurige kool, door een venster op de slaapzaal gevallen was, beval de Overste aan Agnes, dat zij daarover het teeken des H. Kruises zou gaan maken. De afloop laat zich raden, het vuur doofde. Daar bleef het niet bij, de pest in de stad hield aan. Begin 1637 waren er veel slachtoffers door de epidemie. Mensen vluchtten massaal Venlo uit, het begraven van doden was een probleem. Agnes riep haar medezusters bij elkaar voor een gezamenlijk gebed. Na eenigen tijd gebeden te hebben, zagen de zusters door een openstand venster een blauwe vlam inkomen en door een ander weer verdwijnen en oogenblikkelijk hield de pest op. Als je dit op je conduitestaat hebt, kan je hulp ook ingeroepen worden bij een andere pandemie, zoals die veroorzaakt door het coronavirus.
Haar schedel, die vanaf 1643 als relikwie werd beschouwd, was lange, lange jaren opgeborgen in een brandkast in de kapel van Genooi. Onlangs werd de schedel uit de bergplaats gehaald:
https://omroepvenlo.nl/nieuws/artikel/schedel-agnes-huyn-nog-altijd-reliek-in-kapelke-van-genuuje
Tot slot. Vijftien jaar geleden zocht ik telefonisch contact met de archief van de zusters annunciaten in het klooster in Heverlee in België. De verbazing was groot dat er iemand informeerde naar Agnes Huyn. In de veertig jaar dat de zuster die mij te woord stond, werkzaam was in de archieven van de religieuze organisatie, had nog nooit iemand van belangstelling blijk gegeven. Ze beloofde twee devotieprentjes van Agnes Huyn toe te sturen. Ze hield woord.
Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten