Venlo's trots: de imposante toren van de 'Groeëte Kerk' van architect Cuypers

- door Sef Derkx/foto's met dank aan Piet Braem - 

Venlonaar Louis Duijf volgt met belangstelling De Halte. De historische kroniek staat iedere woensdag in Via Venlo, de regionale bijlage van De Limburger. Een dag later plaatsen we De Halte in XXL-formaat op de Floddergatsblog. Vorige week stuurde Louis het volgende bericht met erin opgenomen een opmerkelijke oproep:

Beste Sef, 

Als mede-Venlonaar moet het volgende van het hart. De wederopbouw van Venlo is nu bijna voltooid, ik zou het prachtig vinden als ook de toren van de Martinusbasiliek in zijn statige glorie zou worden hersteld. Een schitterende blikvanger vooral als het carillon speelt. Wie kan en wil dit oppakken, fondsenwerving een idee? 

Met vriendelijke groeten, 

Louis Duijf

Ongetwijfeld doelt Duijf op de Cuyperstoren, die enkele decennia het silhouet van de stad heeft bepaald.

In 1879 werd de Sint-Martinuskerk naar een ontwerp van de Roermondse architect Pieter Cuypers gerestaureerd en uitgebreid met een nieuw toegangsportaal. De bestaande toren, met een typische uivormig koepel, werd vervangen door een indrukwekkende neogotische toren.  

De imposante torenspits werd geflankeerd door vier hoektorens. Ze waren diagonaal geplaatst en hadden vrijwel dezelfde vorm hadden als de grote spits. De spits werd bekroond door een driehonderd kilogram zwaar ijzeren kruis. Daarboven op stond de haan. De neogotische toren van Cuypers was bijna zestig meter hoog. Hij kwam gereed op 1 november 1879. De kosten van de bouw 12.370 gulden. Vóór de toren kwam in 1881- 1882 een monumentaal neogotisch ingangsportaal, bekroond met een spitse dakruiter. Ook dit portaal kwam van de tekentafel van Cuypers.

De toren werd kort na de voltooiing een landmark van Venlo en zou dat blijven tot in de Tweede Wereldoorlog. Op tal van foto’s, filmbeelden, schilderijen en prenten zien we de toren in al zijn pracht.  

Op 5 november 1944 vielen geallieerde bommenwerpers voor de zoveelste keer de Maasbruggen tussen Venlo en Blerick aan. Enkele bomen kwamen terecht in de Klaasstraat. Er ontstond een brand die door de sterke wind uitgroeide tot een ware stadsbrand. De spits van de toren van de Sint-Martinuskerk vatte vlam. De vonken zette het kerkdak in brand, dat volledig uitbrandde. Tijdens de herstelwerkzaamheden stortte de toren tijdens een herfststorm in het najaar van 1945 in. Op 12 maart 1951, legde deken M. Strijkers de eerste steen voor de nieuwe, bestaande kerktoren. Die was ontworpen door Ir. J. Kayser.

Tot slot terug naar de oproep van Louis Duijf. Het is een mooi idee, maar ik denk in alle oprechtheid dat de terugkeer van de toren van Cuypers een luchtkasteel is.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.