Met Venlose kiezelsteentjes naar het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam

 - door Sef Derkx -

Afgelopen week was bijzonder. Donderdag stond ik tijdens de Dodenherdenking in het Rosarium om het stadsgedicht voor te dragen over Arthur Spira. Hij is het jongste Joodse slachtoffer van de Holocaust uit Venlo. Was zes maanden oud toen hij op de arm van zijn moeder de gaskamer van Auschwitz in werd gedreven.

Kiezelsteentjes uit Venlo voor enkele Venlose slachtoffers van de Holocaust (foto's Ruut Weismann)

Zaterdag was Amsterdam de bestemming. Met mijn zoon Daniel hebben we Venlose kiezelsteentjes gelegd op verschillende plekken in het Nationaal Holocaust Namenmonument. Vanzelfsprekend onder de naamsteen van Arthur Spira en zijn ouders. Ook bij de vermoorde familieleden van mijn vrouw Lucienne. Haar overgrootmoeder Fanny Wolff-Goldstein, haar oudtante Amalia Wolff en oudoom Alex Wolff zijn in concentratiekampen vermoord. Venlose kiezelsteentjes voor Venlose slachtoffers van de Holocaust. Het leggen van de kiezelsteentjes en het stilstaan bij deze gruwelijke misdaad tegen de menselijkheid, was ontroerend.

Voor wie ook met openbaar vervoer een Venloos kiezelsteentje naar een van de Venlonaren wil brengen. Neem de trein naar Amsterdam CS. Reis vandaaruit verder met de metro 51, 53 0f 54 naar halte Waterlooplein. Volg de bordjes met Uitgang Via Herengracht en zie je staat voor het Nationaal Holocaust Monument.

Abram de Swaan vertelt in De Groene Amsterdammer van 20 januari 2022 het volgende over de naamstenen: 'Van al die doden die nooit een graf gekregen hebben zijn de namen hier in steen gebeiteld, evenzovele kleine grafstenen, waarmee ze voorgoed een eigen plek hebben gekregen.'

Voor zover bekend alle namen van Joden, Sinti en Roma die vanuit Nederland werden vervolgd en gedeporteerd, zijn in het monument opgenomen. Echter ook de namen van gedeporteerde Nederlandse Joden woonachtig in andere landen, die in concentratie- en vernietigingskampen van de nazi’s zijn vermoord. Bovendien de namen van zij die zijn omgekomen door honger of uitputting tijdens transporten en dodenmarsen en waar geen graf van bekend is.

Hiermee heeft Nederland eindelijk een tastbaar gedenkteken waar 102.000 Joden en 220 Sinti en Roma zowel individueel als collectief kunnen worden herdacht. Het monument met zoveel namen is tevens een blijvende waarschuwing voor de dramatische gevolgen die racisme en discriminatie kunnen hebben.

De gedenkplaats is ontworpen door architect Daniel Libeskind. Het  omvat vier Hebreeuwse letters die samen het woord weergeven, dat In herinnering aan betekent.  Wie binnengaat, treedt een labyrint van gangen tegemoet met aan weerszijden twee meter hoge bakstenen muren. Op elk van de 102.000 stenen is een naam, geboortedatum en leeftijd bij overlijden gegraveerd. De namen zijn aanraakbaar. Het nationale monument is gerealiseerd in het hart van het Joods Kwartier in Amsterdam, daar waar het zich heeft afgespeeld.

Foto Dirk P.H. Spits

Voor wie met een Venloos kiezelsteentje naar Amsterdam gaat. Hieronder vinden jullie de naamstenen van de slachtoffers van de Holocaust uit de gemeente Venlo. Met dank aan fotograaf Patrick Sternfeld (Amsterdam) en Gerrit en Heleen van der Vorst (Zeist).