Herinneringen aan de bevrijding

 - door Sef Derkx -

Op 1 maart 1945 werd Venlo bevrijd, Blerick op 3 december 1944. In de drie tussenliggende maanden was de Maas frontlinie. Vroeger  kwamen ieder jaar op deze eerste maart velen in het Rosarium samen om stil te staan bij het einde van de oorlog in eigen stad. Op een onzalig moment is door het college van burgemeester en wethouders besloten de plechtigheid van de kalender te halen. De gebeurtenissen lagen te ver in het verleden, was de redenering. Het was daarom verstandig om de herdenking van de lokale bevrijding te laten opgaan in de nationale viering van 5 mei. Met het besluit werd geen recht gedaan aan de plaatselijke historie.

'Wierikse' in de Tweede Wereldoorlog; rechts Harry Derkx, links boven, de lachende jongen, is Jan Sterck (met dank aan Jan Sterck) 

Veel tachtigplussers staat de dag van de bevrijding in het geheugen gegrift. Mijn ouders woonden met hun kinderen destijds in de Van Bommelstraat, een zijstraat van de Kaldenkerkerweg. Broer Harry (1939) was vijf, maar koestert nog herinneringen aan de hectische uren, waarin de bevrijders werden verwelkomd: “We zaten thuis. Op straat hoorden we mensen roepen dat de bevrijders eraan kwamen. Ik ben gaan kijken op de hoek van de Van Bommelstraat en de Kaldenkerkerweg, bij de bakkerij van de familie Houben. Op de tanks zaten zwarte militairen. We keken onze ogen uit. Op een gegeven ogenblik werd er vanuit panden aan de Kaldenkerkerweg door Duitsers op de tanks geschoten. Het vuur werd beantwoord. De Duitsers kwamen naar buiten en werden met de handen boven het hoofd afgevoerd.” 

De vijfjarige zat op de kleuterschool bij de ursulinen, Duitse zusters van origine. Op zekere dag kwam het gesprek op wat de kinderen wilden worden, als ze later groot zouden zijn. Harry Derkx: “Ik schijn gezegd te hebben: een officier op een paard, maar gènne Pruus!” De zuster moest er erg om lachen. Ik heb het nog vaak gehoord, dat ik die opmerking maakte. Wat hem eveneens is bijgebleven, is de warme chocolademelk die hij als kleuter kreeg van Amerikaanse soldaten. Het was een ware traktatie.

1 maart 1945: Amerikaanse tank op Kaldenkerkerweg; dame links met schort is de moeder van Jan Sterck, het meisje met het lichte jurke zijn zus (met dank aan Jan Sterck)

In de Van Van Bommelstraat woonde ook Jan Sterck (1930). Hij was zeven jaar ouder en zijn herinneringen zijn gedetailleerder: “Tegen het einde van de oorlog had ik aan de muur van mijn slaapkamer landkaarten geprikt. Daarop hield ik met vlaggetjes bij hoe het front verliep in West-Europa . Onze buurjongen was Jan Snellen, leerling van het gymnasium. Bij hem thuis luisterden we naar de Engelse zender. We wisten dat het door de bezetter verboden was, maar dat hield ons als tieners niet tegen.” 

Buurjongen Jan Snellen zou na de oorlog status verwerven in journalistiek Nederland als medewerker van het communistisch dagblad De Waarheid. In het bevrijdingsuur was Jan Sterck in het klooster van de ursulinen aan de voet van de Kaldenkerkerberg: “We hoorden mitrailleurvuur en gingen naar buiten. Er kwamen tanks van de berg af rollen. Het waren Amerikanen, dat zagen we aan de sterren die op tanks geschilderd waren. We waren stomverbaasd, want we hadden verwacht dat we bevrijd zouden worden door de Engelsen vanuit Blerick. Vanuit het struikgewas bij het Casino werden de bevrijders onder vuur genomen. De tanks stopten, draaiden de geschutskoepel en schoten terug. Wij stonden op korte afstand toe te kijken. De Duitse militairen kwamen tevoorschijn en werden afgevoerd.”

1 maart 1945: Amerikaanse legervoertuigen op Kaldenkerkerweg (uit: Oorlog en Herstel in Noord-Limburg)

Jan ging achter de Amerikaanse tanks aan. Aan de Waterleidingsingel zag hij hoe Duitse militairen op de vlucht sloegen. Ter hoogte van hotel Wilhelmina stokte de opmars van de bevrijder voor korte tijd. Jan Sterck: “Ik ben naar huis gegaan. We hadden bijna niets meer te eten. Maar daar kwam gauw verandering in. Van de Amerikanen kregen we een soort van Liga-pap. Die lag niet zo zwaar op de maag. Wat ik me ook nog goed herinner zijn de boterhammen met pindakaas. De bevrijders deelden sigaretten uit - Chesterfield meen ik me te herinneren - maar ik rookte niet. Bij ons in de buurt waren in de dagen na de bevrijding overal straatfeesten. Er hingen vlaggen en op veel plekken werd gedanst. Maar ik was een schooljongen, dus dansen was niet aan mij besteed."

2 of 3 maart 1945: Amerikaanse soldaten bij Keulsepoort (uit: Oorlog en herstel in Noord-Limburg)

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.