- door Albert Lamberts -
Een voetnoot in de
vaderlandse bankgeschiedenis wellicht, maar een kapitaal hoofdstuk in de
Venlose geschiedschrijving: het faillissement van de Firma Louis Wolters, de zogeheten Woltersbank, op 22 juni 1882. In eerste
instantie werd het faillissement door het Venloosch Weekblad van 1 juli nog met
enkele regels afgedaan en besloot het korte berichtje met de opmerking dat
Venlo deze catastrophe spoedig zal weten
te boven komen. Volkomen misplaatst, zo bleek al spoedig.
Vooraf zij opgemerkt: de schuldeisers van de bank kregen uiteindelijk bijna een kwart van hun geld terug en beide bankiers Wolters stierven in de gevangenis.
Mei 1882: in Roermond, werd
het faillissement uitgesproken van de papierfabriek Burghoff Magnée & Co. Die
Co stond voor Pieter Proost, een Amsterdamse papierhandelaar, die veel orders
kreeg van zijn protestantse geloofsbroeders voor bijbels, zangbundels en
religieuze boekwerken. De Roermondse papierfabrikant, gevestigd in het gehucht
Gebroek, hield vast aan zijn dure, houtvrij papier, gefabriceerd van textiel.
Hij prees zich daarmee uit de markt; de Maastrichtse collega’s van Lhoëst,
Weustenraad &C (later Koninklijke Nederlandse Papierfabriek), maakten het
veel goedkopere papier van hout.
Al tientallen jaren genoot
Burghoff de financiële hulp van de Venlose bankiers Wolters. Toen Proost zich
terugtrok – hij zag de bui hangen – verdween ook een groot aantal orders uit de
Roermondse portefeuille. Burghoff redde het niet. Ten tijde van de faillissementsverklaring
stond Burghoff voor 850.000 gulden bij de Venlose bank in het krijt. Even ter
verduidelijking: burgemeester Mulder van Venlo (getrouwd met een zus van de
bankiers) verdiende 1100 gulden per jaar. De hele stadsbegroting bedroeg ruim
85.000 gulden en een werker verdiende tussen de vijf en tien cent per uur. Het
hoofd der school mocht rekenen op een kleine driehonderd gulden per jaar. Het
banktekort bedroeg ruim 1. 650.000 gulden.
Had niemand de neergang
van de bank zien aankomen? In de Zuidlimburgse Courier de la Meuse had wel al
eens een artikel gestaan over betalingsmoeilijkheden bij de bank, maar een run
op het spaargeld was uitgebleven. Slechts een enkeling, zoals Stephanus Teeuwen van de gelijknamige
steenbakkerij in Tegelen, kwam in actie. En ja, natuurlijk, de bankiers Wolters
wisten ook, dat hun bank er slecht voorstond. Vele malen hadden zij bij
Burghoff aangedrongen op aflossing. Vergeefs, sterker nog: de Venlose bankiers
bleven geld overmaken naar de zieltogende papierfabrikant. De bij de bank
gegroeide tekorten zuiverden de gebroeders Wolters aan met geld, dat niet van
hun was. Bankier Jacques was onder andere voorzitter van het Rooms Katholiek
Armbestuur en zijn oudere broer Jean bekleedde die functie bij de Weldadige
Stichting van Heutz. Als zodanig hadden zij vrij eenvoudig toegang tot de
gelden van deze liefdadigheidsorganisaties en daar maakten zij ook misbruik
van. Bij beide deden zij een greep in de kluis, waarbij circa 40.000 gulden bij
het Armenfonds en ongeveer 100.000 gulden bij de Stichting Heutz werd
‘geleend’.
De moeilijkheden bij de
bank waren bekend bij de bankiers. Bij niemand anders? Bijna niet voor te
stellen, maar het kan net zo goed, dat de bekenden van de in de hoogste Venlose
kringen verkerende bankiers geen behoefte gevoelden om te reppen van de benarde
situatie. Twee regels bijvoorbeeld in de Venlose pers werden gewijd aan de
aanhouding van de bankiers: De firmanten
Louis Wolters hier ter stede zijn gisteren aangehouden. De berichtgeving
bleef zeer summier, maar niet in Den Bosch, waar de zaak in hoger beroep
diende. Daar werden complete pagina’s vol geschreven over de zaak, die niet alleen regionaal, maar zelfs
landelijk zooveel opschudding had veroorzaakt. Verwijtbare zaakvoering,
onregelmatige boekhouding en onrechtmatig gebruik van geld van anderen. Beide
bankiers, ook persoonlijk failliet verklaard, moesten de cel in.
In 1898, op 30 mei, na een
reeks van rechtszaken, werd het laatste Woltersboek gesloten. De bankiers waren
toen al overleden.
Reageren? Stuur Albert Lamberts een e-mail: albertlamberts@home.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten