De Halte XXL van woensdag 29 januari 2025 - 't Ketske

- door Sef Derkx -

Het café aller cafés is voor mij lange tijd De Witte geweest aan de Parade. De oer-Witte welteverstaan, het café van voor de onfortuinlijk uitgepakte verbouwing. Mijn vader ging er ‘s zaterdags toepen met onder meer ‘Meister Zanders’ en de ‘De Kop van Canjels’. 

Café De Witte (collectie Sef Derkx)

Allen al jaren geleden opgestegen naar het eeuwige café, dat uiteraard geen sluitingstijd kent. Soms mocht ik mee naar De Witte. Je kreeg een glas Riedellimonade en een dubbeltje voor pinda’s uit de bolvormige glazen automaat met schuif. De pinda’s werden opgevangen in bakje gevouwen van een bierviltje. 

De kaarters dronken dröpkes, borreltjes. Af en toe werd een ketske besteld, een jonge jenever met enkele druppels Underberg. Het dialectwoord ketske is een afleiding van een merknaam. Vanaf de achttiende eeuw werd in Nieuwe Pekela door Heiman Cohen Catz een kruidenelixer bereid, dat zeer populair zou worden. Het drankje won de ene prijs na de andere en werd overladen met gouden en ongetwijfeld ook vetleren medailles. In de negentiende eeuw had de firma Catz en Zoon vestigingen in Amsterdam, Rotterdam, Batavia en in Californië. Bescheidenheid was de distillateur vreemd, het elixer werd aangeprezen als het zuiverste en gezondste ter wereld. Het zou een probaat middel zijn tegen een reeks van kwalen. Driemaal daags een glaasje Catz-Elixer was een garantie voor een goede spijsvertering en vlotte stoelgang. Het drankje heette ‘onontbeerlijk’ voor wie een lange zeereis wilde ondernemen. Wanneer het ging stormen en je groen zag van misselijkheid, was één glaasje voldoende om een zeezieke er weer bovenop te helpen. Ketske is een afgeleide in het dialect van de naam van dit wondermiddel. Het elixer is eind jaren tachtig van de vorige eeuw van de markt genomen.

In de bus vanuit Velden moest ik ineens aan mijn vader en aan zijn ketskes denken. Waarom die herinneringen die zich opdrongen? Geen idee. Het geheugen is wonderlijk. Een voorbeeld. Soms probeer je je uit alle macht een naam te herinneren. Maar lukt het niet. Dagen later schiet de naam je te binnen. Plotsklaps en zonder directe aanleiding, wonderlijk eigenlijk. Denkend aan het archaïsche ketske, vroeg ik me af in welk Venloos café je het nog zou kunnen bestellen zonder vreemd aangekeken te worden. Eigenlijk kwam alleen De Gaaspiep aan de Kleine Kerkstraat in aanmerking, een café van een teruggespoelde tijd. Wie over een onderzoekende geest beschikt, stelt niets uit. Zeker niet wanneer het over cafés gaat. Dus stapten we uit bij de bushalte aan de Goltziusstraat (wordt vervolgd). 

Reageren? Stuur Sef Derkx een email: floddergats@xs4all.nl.