De Halte XXL van woensdag 15 september 2021 - Bij de Stuw in Belfeld

 - door Sef Derkx - 

Stuw bij Belfeld (foto Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Mooder Maas kabbelt bedaard richting zee op deze stralende nazomerdag. Maar we weten dat haar stemming kan omslaan. In juli kwam de grillige, oude dame uit haar bedding. Ze hield de bewoners op haar oevers in een angstgreep. Arriva heeft ons naar bushalte Markt in Belfeld gebracht. Vandaar uit is het niet ver naar het wandelpad langs de Maas richting de stuw.

Beginpunt van het pad langs de Maas richting de stuw (foto van Streetview)

De geschiedenis in een notendop. Om meer regie te krijgen over de waterstand, werd in 1918 besloten tot gedeeltelijke kanalisatie van de Maas. Continu vervoer van steenkool richting de Randstad was alleen verzekerd over een bevaarbare regenrivier. Een eeuw geleden begon men in dat kader met de bouw van de stuw en sluizen bij Belfeld. De bouwvakkers die er aan de slag gingen, kwamen van buiten Limburg en werden in het dialect Poldermen genoemd. Het was een megaproject, de betonmolens draaiden vrijwel constant. Op 21 oktober 1929 werd het complex in werking gesteld. Het gemeentebestuur van Venlo had geanticipeerd op de verwachte toename van het vrachtverkeer over de rivier. Men was volop bezig met het verbeteren van de havenfaciliteiten. Prins Hendrik in hoogsteigen persoon kwam de haven op 8 september 1930 openen.

Bouw van het stuw- en sluizencomplex (foto van de website van Lou Giesen, zie Website Loe Giesen.) 

Terug naar het hier en nu. Op ons eindpunt ontmoeten we kunstenaar Jos Deenen. Zijn vader was sluismeester, het gezin huurde van Rijkswaterstaat een huis op de Baarlose oever. Dit moest worden gesloopt, omdat het complex met twee sluizen werd uitgebreid. Jos Deenen: ‘We zijn de Maas overgestoken naar de Belfeldse kant. Ons gezin was groot, twaalf kinderen. Daarom kregen we het grootste huis toegewezen. Het was een bestaande vrijstaande woning met tuin. Collega’s van mijn vader huurden nieuwbouwwoningen, twee onder een kap.’

Het gezin Deenen woonde eerst bij de sluizen, op de Baarlose Maasoever. Jos is het jongetje rechts dat wuift naar de fotograaf (collectie Jos Deenen)

Bij de Stuw, zoals het buurtje officieel heet, woonden alleen ambtenaren van Rijkswaterstaat. Het behoorde tot de gemeente Belfeld, maar in feite was het een vrijstaatje. Jos Deenen heeft er een heerlijke jeugd beleefd. Enthousiast vertelt hij over een onderaardse hut, die afgedekt was met balken van Rijkswaterstaat. De toegang was verborgen in struiken. Als tiener gingen ze uit in Baarlo, in de fameuze kelder onder het Patronaat. De kortste weg was die over de stuw en sluizen. Dus namen ze die, hoewel het eigenlijk verboden was. Jos Deenen: ‘Ik verzamelde materialen die aangespoeld waren, zoals netten en hout. Tegen een muur van mijn slaapkamer bracht ik ze samen in een assemblage. Op zekere dag werd de kamer behangen. Mijn eerste kunstwerk eindigde aan de straat, bij het grof vuil.’  

Stuw in de jaren zeventig (collectie Jos Deenen)

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.