Us Abe – Ôzze Grieze 4-7

- door Gerrit van der Vorst -

Dit jaar zou het voetbalfenomeen Abe Lenstra 100 jaar zijn geworden. In de Heerenveen-special van mijn lijfblad Voetbal International lees ik dat er een vernieuwde en verbeterde biografie is verschenen van de Friese legende. Een boek ‘van zeldzame klasse.’

De cover van de verbeterde versie van ‘Abe, de biografie’.

Abe Lenstra kwam tijdens zijn voetbalcarrière enkele malen in Venlo, zoals medio maart 1956, toen het Nederlands elftal zich in het geheim voorbereidde op de eerste naoorlogse interland tegen Duitsland. Het gezelschap verbleef in Hotel Wilhelmina en trainde in De Kraal, waar nog een oefenwedstrijdje werd gespeeld tussen het beoogde elftal en een combinatie van reserves en VVV’ers. De interland bracht Nederland in vervoering, dankzij twee treffers van de toen al weer 34-jarige Lenstra: 1-2 voor Nederland.

Het Nederlands elftal dat op zondag 14 maart 1956 in Düsseldorf Duitsland versloeg (Nationaal Archief/Joop van Bilsen, Anefo). Gehurkt links Abe Lenstra. Tweede van links staand VVV’er Coy Koopal die debuteerde.

Maar, dat allemaal terzijde. Deze blog gaat over een wedstrijd op 8 mei 1938. Een pas 17-jarige Lenstra had toen al weer twee seizoenen in het eerste van Heerenveen gespeeld, waardoor die club een jaar eerder eindelijk naar het hoogste niveau gepromoveerd was. Jaloersmakend, want VVV had zich opnieuw niet kunnen ontworstelen aan de tweede klasse. Helmond had uit het seizoen 1937/1938 twee punten meer gepeurd.

Het elftal van VVV in 1937, met onder meer de gebroeders Heger (gebukt, middelste rij).

Het bekertoernooi deed er indertijd minder toe, maar VVV was hierin wel ijzersterk begonnen. Drie Heerlense tweedeklassers – ze bestaan anno 2020 alle drie niet meer – waren aan de Venlose zegekar gebonden. In de periode van 10 april tot en met 1 mei had VVV thuis SV Heerlen (2-0) verslagen, uit Palemig (2-3) en weer thuis Maurits (6-2).

Het elftal van SV Maurits dat in 1950 meedeed om het landskampioenschap (Wikipedia). Het elftal eindigde op de derde plaats, na Limburgia en Blauw-Wit.

Een of andere stagiaire bij de KNVB moet gedacht hebben dat Heer-len en Heer-enveen vast dicht bij elkaar lagen. Hoe anders te verklaren dat VVV in de vierde ronde opeens van het diepe Zuiden naar het hoge Noorden moest? Daar was in Venlo helemaal geen geld voor, zodat VVV zich terug moest trekken uit het bekertoernooi. Nadat de Friezen zich bereid verklaarden om een belangrijk deel van de reiskosten te betalen, besloot VVV alsnog om de verre reis naar het ‘Friese Haagje’ te ondernemen. De club verscheen op zondag 8 mei 1938 in het veld met Niessen in het doel; achter Simons (toen ook speler van het Limburgs elftal) en Everaerts; midden Grossfeldt,  Van der Horst en Schreurs (idem); voor Bouten, Jans (idem), Hofstede, Jan Heger en Holthuijsen (idem).

Heerenveen was ook compleet, met de gebroeders Jan en Abe Lenstra, wier achternaam door de Nieuwe Venlosche Courant hardnekkig als ‘Lemstra’ werd geschreven.

‘A. Lemstra’ in die jaren.

Zeker, linksbinnen Abe Lenstra was veruit de beste Heerenveen-speler. Maar VVV had op die positie Jan Heger, een van vier broers die allen het eerste van VVV hadden gehaald. Er werd in Venlo soms flink genaöld over het gepingel van de ‘Grieze’, maar dat was vaak juist de attractie van een wedstrijd. Hoe groter de faam van tegenstanders, hoe erger de Grieze ze in hun hemd zette, om vervolgens nog even kwajongensachtig achterom te kijken. Behalve een surplus aan techniek had deze rasvoetballer een fameus schot, strafschoppen placht hij bijvoorbeeld in de bovenhoek te schieten.

De Grieze in het kampioenselftal van VVV in het seizoen 1932/1933.

De Grieze was misschien al weer enigszins in zijn nadagen, maar op 8 mei 1938 was hij als zwervende linksbinnen geweldig op dreef. Met de sterke wind in de rug sloot VVV de eerste helft af met een 1-3-stand. De belangrijke derde VVV-goal werd kort voor rust gescoord door de Grieze, met een onverwachte pegel van 30 meter afstand. De tweede helft werd lastig voor VVV. Maar bij de stand 3-4, en tijdens een Heerenveen-offensief, leidde de Grieze een prachtaanval in. Na een dribbel leverde hij een perfecte voorzet op rechtsbuiten Bouten die de bal hoog voor het Heerenveen-doel zette, waar Holthuijzen met een magnifieke kopstoot VVV net op tijd ademruimte verschafte: 3-5. Dat gaf de Venlose burger weer moed en 20 minuten voor tijd stond zelfs 3-7 op het scorebord. Een laatste tegengoal kon de Venlose pret niet drukken. Eersteklasser Heerenveen met ‘Lemstra’ was totaal overvleugeld door tweedeklasser VVV met de Grieze.

Een van de andere, dragende spelers bij VVV was linkshalf (later linksback) Bèrke Schreurs, een fenomenale kopper.

In deze vorm spelend, zag de sportjournalist van de Nieuwe Venlosche Courant VVV voorlopig niet uitgebekerd. De spelers mochten naar Nederland - Schotland als ze de kwartfinale zouden bereiken. Twee weken later werd dat douceurtje ze echter door de neus geboord. Helmondia – in de competitie 12 punten minder – speelde zich ten koste van VVV met een 6-3 thuiszege in de kwartfinale van het bekertoernooi. Een beter VVV verzuimde na een 0-2 voorsprong door te drukken en morste veel kansen.

Wat bleef, was toch die prachtige overwinning in het hoge Noorden: Us Abe – Ôzze Grieze 4-7. Pas tien jaar nadien, in 1948, stopte Jan Heger als 38-jarige veteraan, na bijna 20 VVV-seizoenen.

Abe Lenstra terecht een mooie biografie, maar de Grieze deze blog.

VVV werd in 1944 weer eens kampioen. Rechts in de middelste rij de vaak ernstig kijkende Grieze, met staand daarnaast zijn oudere broer Mondje, zo mogelijk nog een betere voetballer.

Jan Heger, de Grieze.

Reageren? Stuur een e-mail naar Gerrit van der Vorst: gp.vandervorst@xs4all.nl.